Page 23 - oud rotterdammer week 42

This is a SEO version of oud rotterdammer week 42. Click here to view full version

« Previous Page Table of Contents Next Page »
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 18 oktober 2011
pagina 23
Dat weet Huib Neven ons te melden.
Hij ontdekte een aantal jaren geleden
de kruiswegstaties. Wat hem vooral
boeit is de enorme verscheidenheid
waarmee het lijdensverhaal in de loop
der eeuwen is uitgebeeld. Met zijn fo-
tocamera maakt hij een complete serie
van de aangetroffen kruiswegstaties,
met als resultaat mappen vol foto’s
met onderschriften.
Het verhaal
De kruisweg vertelt in elke rooms-ka-
tholieke kerk in veertien verschillende
taferelen het verhaal van het lijden van
Jezus. Vanaf zijn veroordeling door
Pilatus tot aan het moment dat hij aan
het kruis is gestorven en in het graf
wordt gelegd. Pas in de late Mid-
deleeuwen is de kruisweg een begrip
geworden. In Jeruzalem bezochten
pelgrims de plaatsen waarlangs
volgens de Bijbel en de overleveringen
de lijdensweg van Jezus had gevoerd.
Toen alle plaatsen gemarkeerd waren,
vormden deze de kruisweg. In het
Latijn Via Crucis.
Omdat niet iedereen ter bedevaart naar
Jeruzalem kon, werden in het westen
van Europa op veel plaatsen verge-
lijkbare lijdensroutes gecreëerd. Soms
in de open lucht, soms langs wegen,
maar vooral in kerken en kapellen.
In 1741 bepaalde Paus Benedictus
XIV dat de aanwezigheid van een
kruisweg in alle rooms-katholieke
kerken verplicht was. Gekozen werd
ook voor afbeeldingen, omdat in die
tijd heel veel mensen nog niet konden
lezen of schrijven. Ook vandaag de
dag trekken elk jaar tijdens de viering
van Goede Vrijdag gelovigen langs de
veertien kruiswegstaties. Overigens
werd de Grote of Sint Laurenskerk op
het Grote Kerkplein in de vijftiende
eeuw, na de reformatie, een protes-
tantse kerk. In Rotterdams oudste kerk
ontbreken daardoor staties.
Verscheidenheid
Huib: “Zelf ben ik protestants
opgevoed, de rooms-katholieke kerk
lag ver bij mij vandaan. Maar wat
mij zo boeit, is dat je vaak prachtige
beelden en voorstellingen ziet, waarin
heel veel emotie zit. Ook kom ik
heel erg kitscherige beelden tegen
of staties die ernstig verwaarloosd
zijn. In sommige kerken hangen zelfs
veertien genummerde kruisjes aan
de muren! Blijkbaar heeft zo’n kerk
geen geld. Interessant vind ik ook dat
de kruiswegstaties zoveel dichters en
componisten hebben geïnspireerd.
Zo heeft Guido Gezelle veertien
gedichten geschreven, voor elke statie
één. En Frans Liszt heeft een prachtig
muziekstuk gecomponeerd, Via Crusis,
voor kamerkoor en piano. In veertien
delen wordt de kruistocht van Jezus
bezongen.”
De ontdekkingstocht naar bijzon-
dere staties is een leuk tijdverdrijf
voor deze voormalige rector en zijn
echtgenote.
Huib: “Maar wat ons de laatste tijd op
valt is dat heel veel kerken, ook in ons
land, doordeweeks gesloten zijn. Een
paar jaar geleden kon je elke willekeu-
rige kerk gewoon even binnenlopen.
Ik heb me laten vertellen dat er nogal
eens zaken verdwijnen uit kerken. We
waren eens in een kerk waar zelfs een
paar staties gestolen zijn. Meestal bel
ik, als de kerkdeur op slot zit, bij het
huis ernaast aan en vaak doet de pas-
toor dan zelf open. Met hem lopen we
dan de kerk in en dan kom je vanzelf
tot leuke gesprekken. Zo kwamen we
in de Dominicuskerk Het Steiger aan
het Hang bij de Hoogstraat in gesprek
met pater Jan over de laatste statie op
rij die daar hangt. In deze Rotterdamse
kerk hangen er namelijk vijftien. Dat is
heel bijzonder. De laatste beeldt uit dat
Jezus uit het graf komt. We zijn ook in
een kerk geweest waar een statie hing
nog voor de eerste afbeelding. Daarop
zag je het verraad van Judas.”
Via Doloresa
De vakanties van het echtpaar Neven
gaan vaak richting het zuiden, maar
ook in Israël zijn ze een keer geweest.
“We hebben door de beroemde Via
Doloresa gelopen, de straat waar Jezus
liep op weg naar het kruis. Dat was
een bijzondere ervaring.”
Aanvankelijk maakte Huib tijdens zijn
trips alleen foto’s van staties, maar
al snel kwam daar het verzamelen
van boekjes, folders, brochures en
dergelijke bij.
“Ja, dat gaat vanzelf. Ik kreeg een
poosje geleden bijvoorbeeld een
boekje, getiteld ’Kreuzweg’, uit Duits-
land opgestuurd. Mensen sturen je ook
krantenartikelen. Het leeft nog steeds
en ik denk dat dat komt omdat lijden
van alle tijden is. Vaak zie je in nieuwe
kerken mooie moderne afbeeldingen
van de kruiswegstaties en ook die
spreken me aan. Interessant ook voor
niet-kerkelijken. Het is een thema
waar kunstenaars iets mee kunnen.
Slachtoffer zijn is ook nu een actueel
onderwerp. Het aardige is, dat als je
iets meer over een onderwerp weet, je
er vanzelf op een andere manier naar
gaat kijken.”
Dat laatste zal ongetwijfeld voor veel
van onze lezers herkenbaar zijn. Wilt u
met Huib Neven in contact komen, dan
kan dat via HNeven@hetnet.nl.
Bab Riem Vis
In rooms-katholieke kerken, waar ook ter wereld, vind je altijd van
die prachtige beelden, schilderijen en houtsnijwerk. Het zijn de veer-
tien kruiswegstaties die het lijdensverhaal, de kruisweg, van Jezus
uitbeelden. Ook in de vele oude en nieuwe kerken in Rotterdam zijn
deze staties te vinden. Zoals in de eeuwenoude Lambertuskerk aan
de Beneden Oostzeedijk in Kralingen, in de St. Willibrorduskerk aan
de Beukelsdijk of in de ruim honderd jaar oude Sint Laurentiuskerk
aan de Mathenesserlaan. Het belang van het behoud van een fraai
stukje Rotterdamse geschiedenis wordt ook in deze kathedraalach-
tige kerk beseft, want onlangs is op Open Monumentendag begon-
nen aan de restauratie van de veertien staties.
Kruiswegstaties:
Fraai stukje Rotterdamse geschiedenis
Lijdenstaferelen
De kruisweg telt veertien lijdenstaferelen. Altijd in een vast genummerde volgorde en soms voorzien van tekst. Op Goede Vrij-
dag maken gelovigen met de pastoor een processie langs de kruiswegstaties om het lijden en sterven van Jezus te gedenken.
De betekenis: 1. Jezus wordt ter dood veroordeeld, 2. Neemt het kruis op zijn schouders, 3. Valt voor de eerste maal onder het
kruis, 4. Ontmoet zijn bedroefde moeder, 5. Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen, 6. Veronica droogt het gezicht van
Jezus, 7. Jezus valt voor de tweede maal onder het kruis, 8. Troost de wenende vrouwen van Jeruzalem, 9. Valt voor de derde
maal onder het kruis, 10. Wordt van zijn kleren beroofd, 11. Aan het kruis genageld, 12. Sterft aan het kruis, 13. Wordt van het
kruis afgenomen, 14. In het graf gelegd. Eventueel 15. Opstanding.
- In De Bron in Krimpen. Jezus valt voor de tweede keer. Ontwerp de beroemde schilder Jan Toorop, helemaal rechts bovenin te zien -
- Troost huilende vrouwen, Dominicuskerk Het steiger aan het Hang nabij de Hoogstraat -
- Neemt zijn kruis op in de Lucaskerk in
Vlaardingen -