De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 29 november 2011
pagina 11
In zijn geboortedorp Ammerstol,
vlak bij Schoonhoven, hoorde Henk
de Deugd tijdens de oorlog voor
het eerst hawaiian muziek. Henk:
“In Ammerstol had je Het Gebouw,
en daar draaiden ze platen. Platen
van The Kilima Hawaiians. Ik was
er meteen gek van. Ik ben nogal
romantisch aangelegd. En wat is nou
romantischer dan hawaiian muziek?
Sarina, een kind uit de Dessa. Dat
was toen een van de krakers. Dat
wilde ik ook, zulke muziek maken.”
Tegen het eind van de oorlog zette
Henk in Rotterdam zijn eerste stap-
pen op het muzikale pad. Hij nam
les op de hawaiian gitaar bij een
violiste van het Rotterdams Philhar-
monisch. Een mevrouw die vooral
geïnspireerd was door Amerikaanse
hawaiian muziek zoals die vanaf de
jaren twintig in zwang was geraakt.
Na een tijdje kwam Henk erachter
dat dat niet precies was wat hij
wilde. Hij stopte met les en schafte
muziekboekjes aan van The Kilima
Hawaiians, die een ander soort
hawaiian muziek brachten. Hawaiian
muziek die via Nederlands-Indië
deze kant op was gekomen. En waar
ook iets in zat van een hunkering
naar het paradijs van onze Indische
kolonie. In 1944 richtte Henk samen
met twee vriendjes een hawaiian trio
op. The Halona Hawaiians. Henk.
“We moesten een naam hebben.
En ik kende het lied: Mijn Iona.
Mijn Iona uit het verre Halona. Dat
vond ik wel leuk. Daar heb ik het
vandaan. We hebben dat nummer ui-
teraard ook gespeeld. Een swingend
nummertje.”
Padang
De bevrijding van 1945 betekende
een uitbarsting van vrolijkheid.
Overal waren straatfeesten. En op
die feesten zijn heel wat artiesten
hun carrière begonnen. Zo ook
The Halona Hawaiians. Henk: “We
speelden op straat, maar gaandeweg
ook bij mensen thuis, bij verenigin-
gen en in drankvrije koffiehuizen.”
Maar toen kwam die brief van Hare
Majesteit. Henk moest in dienst. Hij
mocht dan nog zo anti-miltaristisch
zijn, in mei 1947 moest hij opko-
men, en eind van dat jaar werd hij,
zoals hij het zelf uitdrukt, “op het
schip geschopt naar Indonesië”.
Vanaf De Volendam van de Rotter-
damse Lloyd zag hij de Rotterdamse
haven langzaam kleiner worden.
Henk: “Ons was verteld dat we in
Nederlands-Indië provincies gingen
samenstellen om daar de Verenigde
Staten van Indonesië van te maken.
In Nederlands-Indië woonden
mensen van allerlei pluimage. En
die moesten een soort eenheid
worden. Ik vond dat wel een goed
idee, als dat allemaal zou lukken.”
Henk kreeg een bureaufunctie. De
eerste zeven maanden op Celebes,
daarna verkaste hij naar Padang, op
midden-Sumatra. Henk: “Midden op
de evenaar, bloedheet.” Aanvanke-
lijk zou Henk een jaar in ‘de Oost’
blijven. Het werd tweeëneenhalf
jaar. En toen ie een tijdje in Padang
zat, begon de muziek weer te roe-
pen. De hawaiian muziek.
Buitenplaatsen
Onder de manschappen met een
bureaufunctie in Padang vond Henk
de Deugd gelijkgestemden. Jongens
die wel bas, gitaar en ukelele wilden
spelen. Maar hoe kwamen ze aan in-
strumenten? Voor zichzelf ontwierp
Henk een hawaiian gitaar. Vrienden
in Nederland stuurden een element
en mechanieken op, en Henk bouw-
de het instrument verder zelf. De
rest werd in de omgeving gekocht
en ‘gevonden’. Joost Vendelbosch,
uit Delft, kocht op de markt een
halfkapotte ukelele. En collega’s die
op patrouille waren, keken uit of
ze ergens iets ‘tegenkwamen’. Zo
‘vonden’ ze een keer een contrabas
in een verlaten dorp.
Henk bracht zijn kameraden wat mu-
zikale grondbeginselen bij, doopte
ook deze groep tot The Halona
Hawaiians, en het feest kon begin-
nen. The Halona’s gingen optreden.
Eerst in de eigen kantine in Padang,
daarna daarbuiten, op pasar malams,
op een enkele Chinese bruiloft, en
voor soldaten van vooral het eigen
regiment op zogeheten buitenplaat-
sen. Henk: “Overal waar wij mensen
hadden, gingen we langs. En als
wij optraden kwam de helft van de
groep op zo’n buitenplaats kijken.
De andere helft bleef patrouilleren.
Daarna wisselden ze, en speelden
we nog een keer.” Op buitenplaatsen
was relatief weinig amusement. Een
enkele keer kwamen er professionele
artiesten uit Nederland, gestuurd
door het NIWIN. En er was de radio.
Henk: “Daar konden ze plaatselijke
dingen op horen. En soms ook
ons, als we optraden voor Radio
Padang.” Gaandeweg breidden The
Halona Hawaiians het programma
uit met sketches en country-muziek.
En na de zogeheten politionele
acties werd het te bestrijken gebied
meer dan vier keer zo groot. Voor
optredens op buitenposten moest
de groep soms wel 200 kilometer
rijden. En dat over wegen die door
de natte moesson wel eens wilden
veranderen in een modderpoel.
Allemaal avonturen waar Henk met
genoegen op terugkijkt.
Al begrijpt hij ook wel dat er een
eind kwam aan die hele hawaiian be-
weging. Tijden veranderen nou een-
maal. We raakten Indië kwijt, en de
wederopbouw van Nederland bracht
met z’n vooruitgangsoptimisme een
soort opgestroopte mouwen-sfeer
met zich mee. Henk: “De mensen
waren de weemoed denk ik een
beetje voorbij.”
The Halona Hawaiians:
De rimboe in
met zelfgebouwde hawaiian gitaar
De Rotterdamse amateurmuzikant Henk de Deugd (1927) heeft zonder het zich te realiseren iets opmerkelijks
gedaan. Hij heeft in de jaren veertig de toen zo populaire hawaiian muziek teruggebracht naar waar die voor
Nederland vandaan kwam. En dat was niet Hawaii, maar Indonesië, toen nog Nederlands-Indië. En dat deed
hij met zeer beperkte middelen, tijdens de laatste dagen dat Indië nog ‘van ons’ was.
Na terugkeer in Nederland is Henk nog
een tijdje blijven spelen met die jongens
van zijn regiment. Alleen waren de
‘buitenposten’ nu plaatsen als Emmen,
Nieuwleusen en Roodeschool. Plaatsen
waar die jongens woonden en een ken-
nis uit de Indië-tijd. In Roodeschool tra-
den The Halona Hawaiianas op voor een
kerkgemeenschap. Voordat ze begonnen
kwam de dominee met een verzoek. Of
ze geen ‘wilde muziek’ wilden maken.
Daar zouden de aanwezige meisjes mis-
schien te opgewonden van raken.
Henk: “We hebben toen eerst al onze
‘slow’ nummers gespeeld. Maar ja, op
zeker moment waren die op, en gingen
we onder luid geklap over op iets
pittigers. Toen we de zaal uiteindelijk
verlieten, werden we opgewacht door
heel vrouwelijk Roodeschool om ons
uitgeleide te doen.” Bezettingswisselin-
gen volgden bij The Halona’s, rond de
vaste kern van Henk de Deugd en Loes
van Prooijen. Loes, met wie Henk zou
trouwen, speelde ukelele. In 1962 viel
het doek. Althans wat dit bandje betreft.
Vanaf 1955 tot in de jaren zestig speelde
Henk ook in de Rotterdamse groep The
Moonliners. Vanaf halverwege de jaren
tachtig was er The Blossom Band, een
orkestje voortgekomen uit volkstuinver-
eniging Vreelust, in de Spaanse Polder,
met hier en daar ook weer wat hawaiian
klanken. Eind jaren tachtig speelde
Henk ook nog een paar jaar in de
Hotclub te Schiedam. En in de periode
1985-1995 maakt hij deel uit van het
Combo Timeless, dat met ‘tijdloze’ mu-
ziek bejaardenhuizen, personeelsfeesten
en party-boerderijen onveilig maakte.
Genoeg voor een dik boek met foto’s,
een paar cd’tjes met privé-opnames en
een hoofd vol mooie herinneringen.
Café Heemraad
Vorige keer ging het op deze pagina
over zangeres Elly Roy, die onder meer
vertelde dat ze voor het eerst bij het
Rotterdamse orkest The Sound Diggers
zong in café Heemraad, ‘op de hoek van
de Nieuwe Binnenweg en de Heem-
raadssingel’. Dat kwam mij op een
vriendelijke reprimande te staan van een
lezer. Het café op die hoek is ‘t Spin-
newiel en niet De Heemraad. Inderdaad.
De Heemraad zat aan de Nieuwe Bin-
nenweg 276. Waar nu bloemenwinkel
Boeketterie Binnenweg is gevestigd,
naast de Albert Heijn. Wat ik misschien
ter verontschuldiging kan aandragen:
ik ben geboren in 1959. Oud genoeg
om tot de doelgroep van deze krant te
horen, maar te jong om het allemaal zelf
te hebben meegemaakt.
Aad Lampe
Het oproepje over de Rotterdamse
pianist en orkestleider Aad Lampe in
de vorige Bal Na heeft gewerkt. Van
diverse kanten heb ik tips gekregen. En
waar ik niet direct op had gerekend: hij
leeft nog. Aad Lampe is inmiddels 94
en woont in België. Zijn broer Henk,
die bij Aad in het orkest heeft gespeeld,
is ook nog gewoon onder ons. Hij blijkt
zelfs bij mij om de hoek te wonen. Een
verhaal over Aad Lampe’s Show-Dans-
orkest is in de maak.
Blijf gewoon De Oud-Rotterdammer
volgen.
Roland Vonk
Voor vragen, tips of materiaal, mail naar: rolandvonk@telfort.nl of bel
010-4653517. Roland Vonk besteedt op Radio Rijnmond wekelijks aandacht aan
Rotterdams amusement in het programma Archief Rijnmond: zondag 11.00-12.00
uur. Artiesten over wie op deze pagina wordt geschreven, klinken geregeld in
dat programma. De verhalen van deze pagina verschijnen ook, en de meeste in
langere vorm, op de internetsite www.rotterdamsamusement.nl.
Henk de Deugd uit het verhaal hierboven is een amateurmuzikant op
leeftijd zoals er veel zijn in Rotterdam. Mensen met een leven vol muziek.
Want denk niet dat het is opgehouden bij het – deels Indische - hawaiian
avontuur dat hier wordt geschetst.
door Roland Vonk
De dominee: “Aub geen wilde muziek”
- The Halona Hawaiians in de beginjaren,
vlnr. Aart van Driel, Harry Clement, Henk
de Deugd (zittend) en Tiny -
- The Halona Hawaiians 1948-50, vlnr. Leen Bergman, Joost Vendelbosch, Henk de
Deugd, Luuk Schiphorst en Jack van de Berg -
- Loes & Henk de Deugd begin 1992, toch weer met hawaiian muziek -