Uiteraard ontstaat zo’n hobby niet
zomaar. “Als jongeman las ik in 1973
het boek ‘Een brug te ver’ en daardoor
kreeg ik interesse in de oorlog. Ik was
erg onder de indruk van wat de joden
is aangedaan. Ik vond later een Neder-
landse helm op een rommelmarkt en
zo is het verzamelen eigenlijk begon-
nen. Ik kocht vervolgens wel vaker
iets op rommelmarkten, maar kreeg
ook af en toe wat. Ik begon ook
te snuffelen tussen het grof vuil
dat vroeger bij oude huizen
klaar lag om opgehaald te
worden en vond daar van
alles tussen. Van boeken
over de oorlog tot oude
koekblikken, noem maar op.
Zo heb ik ook een oude dolk
van het Nederlandse leger
gevonden. Die bleek jarenlang
tussen een daklijst te hebben
gezeten en kwam bij een verbouwing
tevoorschijn.”
Bonkaartenbakje
Jan leidt ons rond in zijn museum,
met een oppervlakte van ongeveer
tweemaal een gemiddelde huiskamer.
Hij heeft echt overal een verhaal bij.
Zo wijst hij op een bonkaartenbakje
met kniptang.
“Dat heb ik ook bij het grof vuil
gevonden.” Ernaast hangen veel
emaille reclameborden. U kent ze
ongetwijfeld. “Deze hingen vroeger
hier op zuid bij een waterstoker aan de
muur.” We herkennen reclameborden
uit onze jeugd. Met afbeeldingen van
onder meer Miss Blanche, Radion en
De Gruyter. Ook eentje waarop kof-
fiestroop wordt aangeprezen. Wist u
dat ze dat vroeger gebruikten in plaats
van suiker?
Alles wat Jan verzamelt staat keurig
per onderwerp bij elkaar. Alle moge-
lijke radiotoestellen, maar ook allerlei
attributen die door de Duitsers zijn
achtergelaten. Voorwerpen die, denken
we, niet zo snel op een verjaardag
werden getoond. Maar die ergens op
een zolder of in een schuurtje werden
gelegd en na een verhuizing eindelijk
weer tevoorschijn kwamen. Zoals een
Duitse rugtas en een munitiekist, maar
ook bijvoorbeeld alle mogelijke pak-
jes met verband. Jan toont een nooit
gebruikt injectiespuitje. Nog keurig in
het doosje. Én een kleine zaag. “Daar
werden delen van een arm of been
mee geamputeerd.” Tja. Opvallend is
verder het Engelse EHBO-koffertje
met daarop ‘First-Aid’. Het is nog vol-
ledig intact, inclusief inhoud.
Bijzonder is de kleine woonkamer van
slechts enkele vierkante meters die
deze geboren en getogen
Rotterdammer heeft
ingericht van gevonden
en gekregen spullen.
Zoals emaille pannen.
“Ik heb er een nood-
kacheltje ingezet zoals
toen werd gebruikt.”
Opgraven
Op een vide in zijn museum
heeft Jan een hele verzameling
zaken die hij heeft opgegraven op
talloze plekken in ons land.
“Ik ga er met de metaaldetector op
uit, bijvoorbeeld naar Groesbeek.”
Wijzend op wat metalen ringen aan de
muur met daaraan witachtige stukjes
touw vertelt hij: “Toen de parachutis-
ten bij Arnhem landden, sneden ze,
zodra ze op de grond stonden, de para-
chutetouwen door om zo snel mogelijk
weg te kunnen lopen voor de vijand.
Die ringen met touw zijn blijven
liggen en onder de grond verdwenen.
Die heb ik weer opgegraven.” Ook
allerlei andere zaken, zoals stukken
metaal vol kogelgaten. “Het is echt
ongelofelijk wat er allemaal nog onder
de grond ligt in dat gebied.”
Aan het hekje van de vide hangt een
opvallend wit meisjesjurkje. “Dat is
gemaakt van een parachute. Ook de
gordijnen die voor de buitendeuren
van het museum hangen zijn gemaakt
van parachutes.”
Jantje Oorlog
We blijven ons verbazen in het uurtje
dat we bij Jan, bijnaam ‘Jantje Oor-
log’, zijn. Neem nou de grote collectie
gamellen die hij heeft. Metalen blik-
ken waarin onder andere drinkwater
en eten werden bewaard door soldaten.
En wat te denken van de verzameling
schoolplaten met afbeeldingen uit
de oorlog. “Ik kan er maar een paar
ophangen, want zoveel ruimte heb ik
hier niet”, aldus Jan.
Dat geldt ook voor de verzame-
ling foto’s van burgers in allerlei
situaties in de oorlog en de pamfletten,
vergeelde krantenpagina’s en andere
documenten die hij heeft verzameld.
En natuurlijk heeft Jan een uitgebreide
collectie boeken over de oorlog. Waar-
van de meeste in van die oude grijze
kantoorkasten staan. Zo blijkt als de
schuifdeuren een stukje open gaan.
Jan heeft tevens een hele verzame-
ling uniformen uit diverse landen.
Etalagepoppen zijn tot in detail aan-
gekleed, onder andere in uniform van
de Airborn-divisie. Bijzonder is een
Nederlandse helm, duidelijk door een
amateur beschilderd met de Ameri-
kaanse vlag. In een vitrinekast liggen
ruim dertig verschillende helmen en
zwarte emaille blokschildjes voor op
de bovenarm van de Luchtbescher-
mingsdienst. Jan laat daarop met
gepaste trots zijn verzameling oude
munten zien en uiteraard heeft hij nog
wat gaspenningen. Hij heeft zelfs een
ketting gemaakt van allerlei gevonden
munten.
Terug in de tijd
Een bezoek aan het museumpje van
Jan is echt een geweldige tocht terug
in de tijd. Rotterdam heeft al een
aantal oorlogsmusea en momenteel is
er veel aandacht voor de expositie in
de Kunsthal met honderd voorwerpen
uit de Tweede Wereldoorlog.
Maar wij kunnen na ons bezoek aan
de Brede Hilledijk constateren dat
er in Rotterdam nóg een plek(je) is,
waar een bijzonder stukje historie
bijeen is gebracht. In de loop der jaren
hebben wij menig oorlogsmuseum
in Nederland en daarbuiten bezocht,
maar wij zagen bij Jan in zijn museum
voorwerpen die wij elders nooit eerder
hebben gezien.
We raden de lezers van De Oud-
Rotterdammer dan ook zeker aan eens
langs te gaan. Dat kan elke woensdag-
middag van twaalf tot vijf uur, maar
ook op andere dagen. Dan wel eerst
even bellen, 06-14563044. Entree
vraagt Jan niet, maar uiteraard mag u
altijd iets in het schaaltje gooien als
bijdrage aan de huur van het pand.
Bab Riem Vis
Jan heeft zijn eigen oorlogsmuseum
Wow! is onze eerste reactie als we binnenwandelen in het pand
aan de Brede Hilledijk 62 in Rotterdam-zuid. Dit verwacht je niet.
Overal waar je kijkt, staan, hangen en liggen voorwerpen die
herinneren aan de Tweede Wereldoorlog. Ras-Rotterdammer Jan
van der Stel geniet duidelijk van onze reactie. Het is dan ook
ongelofelijk wat hij sinds de jaren 70 heeft verzameld over deze
zo belangrijke periode in onze geschiedenis. Elke woensdagmid-
dag geeft hij belangstellenden de kans kennis te maken met zijn
uit de hand gelopen verzamelhobby. Jan, geboren in 1951, woont
op loopafstand van zijn historisch museum.
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 18 februari 2014
pagina 9
Oorlogsattributen die je nergens anders ziet, foto’s Dick Riem Vis
Veelzeggende posters
Een jurk gemaakt van de stof van een parachute
Jan van der Stel in zijn museum
