Als Hendrik Hartog werd hij in 1939 ingeschreven bij de burgerlijke stand van Rotterdam en uitgeschreven na
zijn te vroege overlijden in 2002. Henk was een fijn mens en bovenal een zéér gewaardeerde stadsfotograaf. Zijn
duizenden negatieven zijn toevertrouwd aan uitgever Arnoud Voet in Capelle aan den IJssel. Hiervan verscheen
in 2009 ‘Rotterdam gefotografeerd 1960-1970’, als eerste van drie boeken met bijzondere en treffende foto’s, die
Henk Hartog overal in Rotterdam schoot. Deel 2 van de jaren 1970-1980 is zaterdag 23 april verschenen en aan
het laatste deel (1980-1990) van de trilogie wordt gewerkt.
Door de lens van Hartog
Uit het rijke negatievenarchief van stadsfotograaf Henk Hartog (100)
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 29 november 2011
pagina 21
Ongetwijfeld hebben veel mensen een
foto als deze in hun hart gesloten en
kijkt men vertederd naar deze. Wie de
ogen sluit hoort waarschijnlijk ook weer
de ijzeren treinwielen oorverdovend
denderen over de roestbruine rails van de
Willemsspoorbrug. De foto is gemaakt op
26 juni 1983, een kleine twee jaar nadat
burgemeester André van der Louw van
Rotterdam, koningin Beatrix en haar zoon
Willem-Alexander op 31 juli 1981 de
Nieuwe Willemsbrug hadden openge-
steld. Deze is links net niet zichtbaar. Op
de achtergrond langs de oever wel een ge-
deelte van het 182 meter lange kunstwerk
Het Maasbeeld (in de volksmond ‘De
Waslijn’) van kunstenaar Auke de Vries
tussen de Nieuwe Willemsbrug en een
pijler van de Willemsspoorbrug. Destijds
is daar veel om te doen geweest vanwege
de één miljoen gulden die het sculptuur
heeft gekost.
‘Oude Willem’, de oude Willemsver-
keersbrug, was op het moment dat de
foto werd gemaakt al uit het stads-
beeld verdwenen. Deze was in 1878
opengesteld voor het wegverkeer en
op de openingsdag van de nieuwe brug
afgesloten na het passeren van een
historische optocht van Zuid naar Noord.
Kort daarna begon het onttakelen van
de drie brugdelen en werden deze met
drijvende bokken van hun plek getild. De
Willemsspoorbrug werd één jaar eerder
opengesteld dan de Willemsbrug en daar
zijn tot de ingebruikname van de Wil-
lemsspoortunnel op 15 september 1993
treinen overheen blijven rijden. De vijf
bogen van ongeveer negenhonderd ton
zijn in 1994 van hun plek getakeld, naar
Hendrik-Ido-Ambacht gevaren, in moot-
jes geknipt en daarna via een hoogoven
verwerkt tot nieuw staal. Misschien is dat
gebruikt voor delen van de Erasmusbrug,
die op 4 september 1996 is opengesteld
door koningin Beatrix. Overigens zijn we
nieuwsgierig of iemand de auto herkent
als de zijne. Het kenteken begint met 92.
Reacties reinw@telfort.nl
Willemsspoorbrug
Lens van Hartog reactie’s
op DDLVH
foto 75
Het gebouw aan de Parkkade kent
een geschiedenis, die dateert van het
begin van de vorige eeuw. Het startte
als onderkomen voor de douane. Vlak
na de oorlog heeft het Centraal Bureau
Rijvaardigheidsbewijzen er gezeten.
Het verhaal gaat dat rijexamenkan-
didaten toen een paar rondjes over
de kade moesten rijden en als ze dat
zonder haperingen deden, kregen ze direct
hun rijbewijs.
Daarna werd café Maaszicht er gevestigd met
als eigenaar F.W.J. Hoogsteder. Hoewel het
wat geïsoleerd lag, deed het goede zaken. In
de jaren vijftig en zestig was het een komen
en gaan van marineschepen aan de Parkkade.
Belgische, Britse enzovoort. Veel vlagver-
toon in het kader van de koude oorlog. Café
Maaszicht was uiteraard lekker dichtbij. In
een nis achter de toog hing een hele verzame-
ling wapenschildjes van de diverse boten. De
zaken liepen zo goed, dat de eigenaar speciaal
een Engelse bierpomp liet installeren en het
Engelse Ale uit Engeland liet overkomen.
Het was toen de enige plek in Rotterdam met
origineel Engels bier.
Zeegaande schepen
Naarmate het vlootbezoek afnam, liepen de
verdiensten terug. Wel was de Parkkade in de
jaren zeventig en tachtig nog steeds populair
bij zeegaande schepen als tijdelijke ligplaats
of bij nieuwe schepen voor het begin van een
maidentrip. Hierdoor kon het café nog redelijk
overleven. Totdat dit ook minder werd en de
eigenaar (hetzij door overlijden?) het bedrijf
beëindigde. Barpersoneel nam de zaak over
en probeerde het bedrijf voort te zetten, maar
uiteindelijk lukte dat niet meer.
Marius Lambermon kon zijn gang gaan. Bij
mij is niet bekend of café Maaszicht al eerder
was overgenomen door een nieuwe eigenaar.
Wel weet ik in de laatste tien, vijftien jaar
voor de overname door Marius, dat boven op
het dak met grote letters de naam ‘Hensegate’
stond. Er zou ook een relatie geweest zijn met
het café Hensepeter aan de Nieuwe Binnen-
weg. Dit café bestaat nog steeds.
Marius Labermon was chauvinistisch en gek
op publiciteit. In interviews deed hij voorko-
men alsof hij het café zelf had ingericht. De
entourage hoorde echter bij de overgenomen
boedel. Jammer genoeg heeft Marius de
wapenschildjes achter de bar verwijderd. Hij
poetste als het ware het verleden uit. Met als
gevolg dat haast iedereen denkt, dat het ge-
bouw nooit anders gekend is als de Ballentent.
De verdienste van Marius is geweest, dat hij
er weer een goed lopend bedrijf van heeft
gemaakt, waarbij de aanleg van een terras een
schot in de roos was.
Gerard Staa
g.staa@hetnet.nl
In een recent artikel van Cees van Yperen (De Oud-Rotter-
dammer, van 15 november 2011, blz. 13) wordt het jaar 1951
genoemd en ook De Ballentent. Dit café-restaurant is te vinden
in het houten gebouw aan de Parkkade 1. Vele Rotterdammers
denken dat het altijd deze naam gedragen heeft. Dat is niet zo.
Ruim twee decennia terug kreeg het pas deze naam nadat Ma-
rius Lambermon de failliete boedel van de vorige eigenaar had
opgekocht.
De Ballentent was
niet altijd De Ballentent
Lens van Hartog reactie’s op DDLVH
foto 98
En: “Langs de kade ligt ponton Jan 1
afgemeerd, waarop vroeger een kraan stond
voor overslag en die later werd gebruikt als
weegtoren. Op dat ding heb ik als kraanma-
chinist gewerkt en er veel lashbakken (kleine
duwbakken) met boomstammen gelost en
overgeslagen op lichters naar Duitsland. Ook
hebben wij veel staal overgeslagen uit coasters
van Spanje. Met overwerk en tijdens de schaft
hebben wij veel verteerd in cafés Overmaas,
Rijn en Zeevaart en De Pijp.”
Jan Minnaard (j.md@kpnplanet.nl): “In het
artikeltje is vergeten een wel heel belangrijke
stuwadoor te vermelden. Dat was A. Vijfvinkel
van onder meer Loods 17. Daar werden door
vrachtwagens aangevoerde goederen overge-
slagen en ook veel coasters behandeld.”
Rotterdammer Koos Stadhouder (koos@
stadhouders.biz) geeft als aanvulling: “Het
Poortgebouw kwam in 1882 met de overname
van de eigendommen van de Rotterdamsche
Handelsvereeniging in handen van de gemeen-
te Rotterdam. In het pand kwam de directie
van de na de overname ontstane Gemeente-
lijke Handelsinrichtingen. De vrijblijvende
ruimte werd verhuurd aan onder anderen de
Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart-
Maatschappij (Holland-Amerika Lijn), die er
haar directie en het vrachtbureau van 1889 tot
1901 vestigde. Daarna verhuisde de NASM
naar het nieuwe kantoor aan het Koninginnen-
hoofd. De Binnenhaven werd tussen 1874 en
1878 gegraven, zo ook de Entrepôthaven.”
En: “Van 1973 tot 1977 heb ik in het Poortge-
bouw gewerkt op de eerste etage in het mid-
den, direct boven de weg. Je schrok je nog wel
eens te pletter als bijvoorbeeld een grijper, die
op een vrachtwagen werd vervoerd, in contact
kwam met het Poortgebouw, doordat die te
hoog bleek om er onderdoor te kunnen.”
Ex-havenondernemer en havenman van het
jaar in 1990, Jan Anton Rijsdijk (jarijsdijk@
busmail.net), mailt: “De afgebeelde foto van
de Binnenhaven deed mijn hart sneller klop-
pen, want mijn eerste weegtoren, de Jan 1
ligt voor de kant. Ik huurde de loods van Vijf-
vinkel, eigenaar van deze locatie. Zijn bedrijf
had hij verhuisd naar de Merwehaven. Later
heb ik er nog een stukgoedkraan geplaatst en
van Vijfvinkel kocht ik voor 25.000 gulden
ook een Figeekraan. Dit kraanbouwbedrijf heb
ik in de jaren negentig overgenomen na de
verkoop van mijn bedrijf Interstevedoring en
OBA in Amsterdam. Ik heb prachtige foto’s
van het werk in de Binnenhaven, dat zwaar en
niet altijd even prettig was door al het stof dat
er ronddwarrelde.”
‘Langs de kade
ligt mijn Jan 1’
Ton Rijsdijk uit Hendrik-Ido-Ambacht (tonrijs-
dijk36@planet.nl) bekeek met plezier de foto van
de Binnenhaven in ‘Door de lens van Hartog 98’
in De Oud-Rotterdammer van 1 november. “Daar-
op zien we Loods 21, die niet alleen van Van der
Gevel & Co en H. Klapwijk was, maar ook van J.
Rijsdijk. Het bedrijf was van mijn broer Jan, waar
ik veel voor gewerkt heb.”
“Ik ben het meisje met de gevlochten haren
dat uit het raam hangt. Het meisje links ach-
ter mij is Femina van der Pluijm, destijds
een klasgenootje.”
De foto is gemaakt op 12 juli 1982. Dus
de bezoekertjes van toen zijn nu dertigers
of veertigers. Overigens blijven we
nieuwsgierig naar de namen van de andere
kinderen op de foto.
‘Meisje uit tramraam ben ik’
Hoewel plaatsing van de Jeugdlandfoto in ‘Door de lens van Hartog
75’ op 14 december 2010 bijna een jaar geleden is, reageert Bibi
Axwijk er alsnog op.