De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 29 november 2011
pagina 27
Puzzel mee en win !!!
Voor de puzzel in deze krant hebben we een bijzon-
dere prijs: een kalender voor 2012 met prachtige
grote kleurenfoto’s van fotograaf Paul Martens. Zo
mooi zag u Rotterdam nog nooit.
U kunt uw oplossing voor woensdag 7 december
opsturen naar: De Oud-Rotterdammer, Postbus 113
2910 AC Nieuwerkerk aan den IJssel.
Of nog eenvoudiger,
stuur uw oplossing in via de website: www.deoudrotterdammer.nl
De oplossing van de puzzel had een typisch Hollandse feestdag als onderwerp. De oplossing luidt:
Sint en schimmel zijn in Rotterdam
Maar liefst 25 winnaars kwamen uit de hoge hoed tevoorschijn. Zij ontvangen ieder twee gratis toegangskaarten voor de Winterfair, de
kerstmarkt die op 2, 3 en 4 december in Ahoy wordt gehouden. De winnaars:
C.Stam, P. van Nieuwaal, A. Streefkerk, D. C. van Hal–Strating, Bert Zijleman, Karel van Beek, Will Keizer, H. van Niel, Joop Kant,
N. Faro-Vuik, A. Bioch den Exter, M. de Ruijter, D.H.G van den Hurk, Bram Bakker, C.H. Tichelaar, J. Hagestein, A.G. Smulders,
J.C. Goethart, J.C. Osseweijer, Th .Bol, W.E. van Deventer, Hannie de Jong, C. Meijer-de Graaff, Leo de Jong, M. Kuijsters.
Horizontaal
1. Spaanse schilder; 7. goede manieren in de omgang; 12. dwaas; 13. in het water levend knaagdier;
14. opstootje; 15. windrichting (afk.); 17. verpakking voor tandpasta; 19. geestdrift; 21. binnenlandse
zaken (afk.); 22. tenger; 24. grote winkel; 27. dierentuin; 28. doorbraak; 30. kloosterzuster; 31. priem;
32. rolprent; 33. plaats in Gelderland; 35. land (staat); 37. aanwijzend voornaamwoord; 38. jne alco-
holische drank; 41. koud en vochtig; 42. deel van een breuk; 44. de gehele lmploeg; 46. donkere
kamer (afk.); 47. land in Zuid-Amerika; 48. erker; 49. toetsing van de kennis; 50. lichtbron; 52. ver (in
samenstelling); 54. hoofdstad van Turkije; 56. ledemaat; 58. deel van een schip; 61. glansverf; 62.
hemelgeest; 64. deel van gelaat; 65. Nederlandse rivier; 67. mollengang; 68. Nederlandse Omroep
Stichting (afk.); 70. eikenhout van schors ontdoen; 72. gewicht; 73. land in Zuid-Amerika; 76. vlek-
kenwater; 77. loofboom; 78. verdriet; 79. verleidelijke vrouw; 81. rivier in Noord-Brabant; 82. cilinder;
83. Friese jongensnaam; 84. olie (Engels); 86. volhardende geestkracht; 87. niet afwijkend van het
gewone.
Verticaal
1. pijnlijk (hachelijk); 2. lengtemaat (afk.); 3. wilde haver; 4. leep (listig); 5. elfenkoning; 6. bakplaats;
7. adellijke ongehuwde dame; 8. metselspecie; 9. Japanse munt; 10. oosterlengte (afk.); 11. periode
van mooi weer voor de herfst; 16. sterk ijzerhoudende grondsoort; 18. kerkelijke straf; 20. water-
plant; 21. meetkundig lichaam; 23. ondeskundige; 25. bijbelse reus; 26. welzijn (voorspoed); 27.
onstoffelijk deel van de mens; 29. sinterklaaskoek; 32. het verzamelen van postzegels; 34. Europa
(afk.); 36. plaats in Noord-Brabant; 37. scheepsvloer; 39. in elkaar; 40. aandoening van de gewrich-
ten; 42. bekend gebouw in Londen; 43. plaats in Duitsland; 45. speeltoestel; 46. middagslaapje; 51.
woonboot; 53. waterdoorlatend; 54. behoeftige toestand; 55. schoollokaal; 56. Griekse zuilengang;
57. spijskaart; 59. schrijfvloeistof; 60. briljant (begaafd); 62. kort stukje (restje); 63. dichter bij de
wind zeilen; 66. meisjesnaam; 67. hertensoort; 69. bladgroente; 71. tijdperk; 73. deel van een wiel;
74. hoofdkaas; 75. god van de liefde; 78. waardeloze lap; 80. jongensnaam; 82. muzieknoot; 85.
opbergruimte.
Oproepjes
In verband met de privacywetgeving wijst De Oud-Rotterdammer de lezers erop dat zij met het insturen van een oproepje akkoord gaan met het
vermelden van hun adresgegevens in de krant en daarmee tevens in het krantenarchief op het internet.
1
2 3 4
5
6
7
8 9 10
11
12
13
14
15 16
17
18
19 20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38 39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50 51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65 66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
2
24 54 66 40
59 4
37 62
74 51 64
79 75 11
46 70
29 39 35 42
60 86 13 50 43 73 19 87
?
Leuk was het te lezen dat lezers binnen
eigen kring gingen navragen en ook die
resultaten aan mij hebben doorgegeven. Feit
is dat echt iedereen er prettige herinnerin-
gen aan heeft. Wellicht doordat het gebak
verkrijgbaar was van net vóór de oorlog
tot en met 1965. Een tijd dat de meeste
mensen het niet erg breed hadden en gebak
een zeldzame traktatie was. Een naam
die ik het meest tegenkwam was die van
bakker Ewald Behle met vele vestigingen
in Rotterdam. Iemand schreef zelfs dat zij
de waarschijnlijke uitvinders zijn van het
gebak. Wel, ze zitten precies in het midden
van de cirkel, dus wie weet.
Diplomaten
Maar nu het antwoord op mijn vraag, hoe
heette dat gebak toen? De helft van de
inzenders gaf op: Diplomaten. Op drie
na allemaal afkomstig uit Rotterdam. En
die andere helft dan? 16x Hongerlijers uit
Schiedam, Overschie, Vlaardingen, 10x
Kuchies uit Charlois, 7x Puddingstukjes
uit Den Haag, 7 x Haagse punt uit diverse
wijken en Leiden. En verder nog: Bonkie,
Spoorkoek, Brok, Kruimelkoek, Haagse
boterham, Koningsbrood, Plaattaart, Oud
mannetjesbrood, Loopjongensbanket, Gang-
makers, Puddingbroodje en als laatste: Jan
veeg de vloer an.
Bereiding
Die laatste naam geeft ongeveer aan waar
we het over hebben, want niet alle bakkers
gingen er hygiënisch mee om. Precies weet
ik nog niet hoe het gemaakt werd, maar
dit heb ik verzameld: In de bakkerij stond
een ton (met een laagje water?) waarin
de restjes uit de bakkerij werden gedaan,
afsnijdsels, werkbankafval, wat er terug
kwam uit de wijk en oudbakken gebak en
brood. Daarbij gingen koek- cq speculaas-
kruiden, boter, ei, bloem, gist dat gemengd
werd en op een plaat of in een springvorm
gedaan en gebakken. Afwerken met een dun
laagje fondant/ glazuur. Vervolgens werd
het in rechthoeken of punten gesneden. Voor
ongeveer een dubbeltje ging de Diplomaat
vervolgens over de toonbank
Had je zo’n stuk op, dan hoefde je voorlo-
pig niets meer, want het lag nogal zwaar op
de maag. Dus scholieren wisten de bakkers
die het verkochten goed te vinden. Wel goed
kauwen, want er kon wel eens wat inzitten
dat er niet in hoorde. Vandaar ook dat het
gebak rond 1965 niet meer verkocht mocht
worden. Volgens een bakkerszoon was het
trouwens nog niet eens makkelijk te maken,
want temperatuur en baktijd moesten nauw-
keurig bepaald worden, afhankelijk van de
samenstelling van het deeg.
Opnieuw proberen?
Zou er nog een bakker zijn die het aandurft
het baksel nog eens te maken? Ik heb al
98 klanten voor u, want volgens mij wil
iedereen het graag nog eens proeven. Tot
slot wil ik graag alle inzenders heel hartelijk
bedanken. Jullie hebben me een drukke,
maar heel gezellige week bezorgd. Iedereen
heeft inmiddels antwoord gehad En ik kan
weer rustig slapen. Let op: de inhoud van
dit stukje berust op de weergave van de
inzenders en is nog niet door oud-bakkers
bevestigd. Verbeteringen en aanvullingen
zijn dus van harte welkom! Bijvoorbeeld
over de bereidingswijze. Wat nu bekend is,
is verzameld uit verschillende mailtjes. Dus,
bakkers? Ik ga nog op onderzoek uit naar
bakkers die het nog niet zo lang geleden
nog gemaakt zouden hebben. Dus wordt
vervolgd?
Ton van der Woerdt
Zwartewaal
vanderwoerdt@hetnet.nl
----------------------------------------------------
Bakker Ullrich
In De Oud-Rotterdammer van 15 november
2011 stond bij de oproepen een artikel over
‘Armelui’s Gebak’. Geboren in 1943 kan ik
mij mijn jeugdjaren in Schiedam in de jaren
‘50 nog goed herinneren. Mijn ouders had-
den het niet breed en ik kan mij dit ‘gebak’
nog goed herinneren. Volgens mij haalde ik
dit regelmatig bij bakker Ullrich in de Gerrit
Verboonstraat en noemden mijn ouders dit
‘Hongerlijers’. Als kind vond je dit best lek-
ker, behalve toen ik er een keer een stuk van
een zakkammetje in aantrof. Terug naar de
winkel werd dat met de navolgende ludieke
opmerking afgedaan: “Geef maar gauw hier,
want de bakker loopt er de hele morgen al
naar te zoeken.”
G. Groen, Rhoon
----------------------------------------------------
Puddingstukje
Uw gebak heet “Puddingstukje” en ken ik
uit Den Haag bij Bakkerij Hus. Je kunt op
beide Googlen.
Johan Franken
----------------------------------------------------
Haagse boterham
Ik reageer op het oproepje van Ton van der
Woerdt. Het is precies zoals hij het om-
schreef. Ik ben van 1931. Maar in de jaren
40-50 was het voor ons een traktatie en wij
noemden het in Zwolle een Haagse Boter-
ham. Maar het was altijd snel uitverkocht.
Miny Lindeboom
B. Russellplaats 320, 3069 CH Rotterdam
-----------------------------------------------------
Bakker Van de Jacht
Ik heb in de jaren ‘50 gewerkt bij brood-
en banketbakkerij Van de Jacht op de
Goudserijweg. Daar maakten ze ook van die
koeken. Ik vond het maar niks. Ze werden
van oude koekjes en gebak gemaakt. Ik was
toen veertien/vijftien jaar. Maar ik weet
nog goed hoe ze heetten: Gangmakers. Ze
gingen als broodjes over de toonbank. Als
er nog iemand een foto van de buitenkant
van deze bakkerswinkel heeft, zou ik hem
graag willen hebben. Ik ben al een poosje
deze winkel aan het namaken, maar wil
graag een voorbeeld hebben. Heb wel een
foto van de winkel binnen.
Nel Maertens van Vliet
h.maertens4@upcmail.nl
‘Armelui’s gebak’ bepaald niet vergeten
Nou, ik heb wat losgemaakt met mijn oproepje over de naam van het Armelui’s gebak in De Oud-Rotterdam-
mer van 15 november. Sinds de verschijning kwamen in een constante stroom 98 mailtjes binnen. En dat
allemaal over een stukje donkerbruin ‘afval’-gebak, dat bij heel veel mensen nog duidelijk in de herinnering
aanwezig is. De inzendingen kwamen uit de cirkel ’s Gravenhage – Leiden – Utrecht – Barneveld – Rotterdam
– Brielle – Maassluis – Vlaardingen – Schiedam - Overschie – Delft – Scheveningen.
- Banketbakker Ewald Behle wordt genoemd als uitvinder van het gebak-