Basic HTML Version
Brunsveld was van plan 15 april 1944
in het huwelijk te treden met de Duitse
verpleegster Elsa Anna Görling. Voor
de inzegening van zijn huwelijk had
hij de Dorpskerk op het oog. Dominee
Hettinga – een stoere Fries – was echter
bang dat de gebeurtenis met NSB’ers,
WA-mannen en Jeugdstormers zou
uitdraaien op een demonstratie van
trouw aan Mussert. De dominee wees
Brunsveld in zijn gesprekken erop dat
in het Godshuis geen uniformen werden
toegestaan. “Burgemeester, ik moet van
u de verzekering hebben dat er geen
politiek geüniformeerden in de kerk
komen”, zei de predikant.
Brunsveld wilde die garantie niet geven.
De kerkenraad gaf echter geen krimp en
ook de synode kwam er nog aan te pas.
Uiteindelijk moesten Brunsveld
en zijn bruid uitwijken naar de Duitse
Evangelische kerk in Rotterdam.
Dolle Dinsdag
Na het huwelijk werden de dominee
en de kerkenraadsleden op het matje
geroepen bij de SD. De dominee legde
nogmaals uit dat het op grond van de
kerkorde niet mogelijk was geweest
gevolg te geven aan het verzoek van
de burgemeester voor inzegening in de
mooie dorpskerk van Barendrecht.
Predikant Hettinga had het echter goed
verbruid bij de nazi’s en sympathisan-
ten. Hij zou kort na Dolle Dinsdag (5
september 1944) op een lijst hebben ge-
staan van vooraanstaande Barendrech-
ters, die zouden worden gegijzeld als er
een eventuele aanslag op het leven van
de burgemeester had plaatsgevonden.
Na de oorlog moest Brunsveld terecht
staan vanwege zijn oorlogsverleden bij
het Bijzonder Gerechtshof in Den Haag.
In maart 1948 werd de foute burgemees-
ter veroordeeld tot 20 jaar gevangenis-
straf. Hij belandde echter niet in de
cel. Hij werd krankzinnig verklaard en
buiten vervolging gesteld. Op 9 januari
1974 is hij in het Rijkskrankzinnigen-
gesticht in Eindhoven overleden. Zijn
bruid Anna Görling was kort voor het
einde van de oorlog naar haar geboorte-
land gevlucht.
Lichtkogels
Auteur Arco van der Lee beschrijft in
hetzelfde boek ook nog een ‘oorlogs-
primeur’. Hoewel het niet in archieven
is terug te vinden, heeft een Duitse
officier vanaf de watertoren in Baren-
drecht rode lichtkogels gelanceerd om
een teken te geven dat het bombarde-
ment op Rotterdam niet hoefde door te
gaan. Wel bekend is dat Duitsers vanaf
het Stieltjesplein in Rotterdam rode
lichtkogels hebben afgeschoten. In die
dagen een Duits teken dat een bombar-
dement moest worden afgelast. In het
Duitse hoofdkwartier in Nederland in
Rijsoord was namelijk op het allerlaatste
moment een nog te coderen telegram
binnengekomen met die boodschap.
Naast de pogingen aan het Stieltjesplein
is dus ook geprobeerd de tweede groep
bommenwerpers, die vanuit het zuiden
over Barendrecht aanvlogen, een signaal
te geven dat het niet doorging.
De destijds twaalfjarige zoon Roel van
hoofdonderwijzer G.J. den Hollander
(door de Duitsers ingeschakeld als
tolk) mocht met zijn vader en de Duitse
officier mee de watertoren op. Roel,
die achter de officier stond, zag heel
goed de vliegtuigen komen aanvliegen.
Wat de officier precies afschoot, kon
hij niet zien. Wel zag hij rode sporen in
de lucht. De vliegtuigen vlogen echter
door, waardoor de Duitse officier ook
teleurgesteld was. “Ik kreeg het idee dat
hij z’n best had gedaan, maar dat het
niet had geholpen.”
Het fraaie geïllustreerde boek ‘Vijf eeu-
wen dorpskerk’ van 328 pagina’s (ISBN
978-94-91354-08-3) is te koop in de
boekhandel en wordt 2 mei in de kerk
gepresenteerd. Het boek is journalistiek
historisch samengesteld.
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 1 mei 2012
pagina 11
Het dorp Barendrecht kreeg in de loop van de Tweede Wereldoorlog een burgemeester die een
fanatieke aanhanger was van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Dat was de 28-jarige
onderwijzer Richard Brunsveld, die in het Duitse Bocholt was geboren. Hij werd op 18 september
1943 in Barendrecht geïnstalleerd. Brunsveld was niet zo geliefd bij de overgrote meerderheid
van de toenmalige 7000 inwoners van de gemeente dichtbij Rotterdam. Hij kwam dan ook al
gauw in botsing met dominee Thewis Hettinga, predikant van de Hervormde Gemeente Baren-
drecht, zo blijkt uit het boek ‘Vijf eeuwen dorpskerk’ in Barendrecht. Het betreffende hoofdstuk
is geschreven door auteur Hans Onderwater.
Foute burgemeester en een stoere dominee
- De dorpskerk in Barendrecht met de typerende watertoren -
- De trouwfoto van burgemeester Brunsveld -
Na de bevrijding was er overal feest in Rot-
terdam. We zongen liederen en dansten
volop. Ik was twaalf jaar en we mochten toen
heel veel van onze ouders. We mochten laat
op straat blijven en overal waren bandjes
met muziek, waarop je kon dansen.
Lekker dansen na de bevrijding
Ik had een beetje dansen geleerd bij een vriendin op zolder.
Haar vader had een kartonnen plaatje met daarop de foxtrot
en de Engelse wals. Wat hebben wij genoten. Het gebeu-
ren was in de Resedastraat op zuid. Ik woonde zelf in de
Goudenregenstraat. De foto´s van de feesten, die dateren van
5 mei 1945, heb ik altijd bewaard. Met een van de meisjes op
de foto heb ik nog steeds regelmatig contact. We zijn allebei
79 jaar. Ik ben het rechtse meisje met de vlag.
Jopie Everse-Haas
Briandplaats 66, 3068 JJ Rotterdam
010-4213942