Basic HTML Version
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 10 januari 2012
pagina 11
Saxofonist Rinus Besooijen heeft een dagboek
bijgehouden van de tournee door Duitsland.
Een tournee die zo’n twee maanden duurde,
van 13 april tot 15 juni 1944. Het begint met
het vertrek vanaf het Maasstation in Rotterdam.
Eerste halteplaats: Wenen. Daarna volgt een
aaneenschakeling van optredens voor enthou-
siaste landgenoten. Rinus (1923): “Die jongens
hadden niet veel. Dus als wij kwamen, was dat
een uitje voor ze. Ze stonden voor ons in de rij.
We verkochten foto’s van onszelf en moesten
handtekeningen uitdelen. Een fijne tijd gehad.
Voor ons was het ook een uitje.”
Dat de jongens van Aad Lampe’s Show-Dans-
orkest beroeps waren geworden, was nogal een
stap geweest.
Voor Rinus was het allemaal in 1937 begonnen
met een amateurbandje, The Broadway Kings,
rond violist Floor Silvester. In 1940 veranderde
de samenstelling, en de naam. Het werd: The
Rhythm Club. Met in de gelederen de broers
Henk en Aad Lampe. Henk achter het slagwerk
en orkestleider Aad aan de piano. In december
1942, na het vertrek van Henk naar Duitsland
om daar te werken, hakte de rest de knoop
door: muziek werd hun brood.
Rinus: “Een onzekere stap, hoor. De jongens
hadden goede scholen gehad, en ze hadden be-
trekkingen. Dat gaven ze op voor een onzeker
bestaan. Voor mijzelf viel het wel mee. Ik had
niet zo veel te verliezen. Mijn ouders hadden
een patatzaak in de Van Speykstraat, waar ik
ook werkte. Ik kon zo terug. Ik heb het ook
vaak gecombineerd. Dan stond ik ’s middags
nog uierboord te verkopen bij mijn ouders in de
zaak, en ’s avonds speelde ik in Parkzicht.”
Operette
Parkzicht was ook de plek waar het – professi-
onele – zevenmansorkest rond Aad Lampe z’n
eerste optreden had. En er zouden nog heel wat
zalen en uitspanningen volgen. Zoals het Prin-
ses Theater, De Heemraad aan de Binnenweg,
Odeon, Spes Bona, en dansschool De Klerk
waar de jongens de voornaamste zanger van de
groep hadden opgepikt, Leo de Vos. Het orkest
bracht populaire, bekende muziek van destijds,
maar ging ook eigen werk spelen, van de hand
van Leo de Vos en Aad Lampe. Door hen
geschreven liedjes zijn later zelfs nog op de
plaat gezet door grootheden als Max van Praag,
Winny Dobber en De Zusjes van Tricht.
Rinus Besooijen, terugkijkend op die oorlogs-
jaren: “We hadden ontzettend veel succes.
Ongelofelijk.” Recensies in zijn voorbeeldig
uitgevoerde plakboeken staven die herinne-
ring. Het blad Het Amusementsbedrijf schrijft
bijvoorbeeld in maart 1944 naar aanleiding
van een serie optredens in
Café Van Schaik in Hilversum:
“Dit orkest is wel een van de
beste bands welke ik de laatste
maanden in het café-leven heb
mogen beluisteren. De zanger is
Leo de Vos, die over een prettig
timbre beschikt en vooral in het
operette-genre op zijn plaats is.
Ook zijn teksten zijn geslaagd.”
In een advertentie wordt zelfs ge-
wag gemaakt van “het fenomenale dansorkest
van Aad Lampe”.
Dortmund
En dan wordt het 1944. Met de min of meer
gedwongen tournee door Duitsland. Wat niet
alleen maar een uitje was. In het dagboek van
Rinus over die periode is de angst hier en daar
voelbaar. Duitse steden werden gebombardeerd
door de geallieerden, en menig lager, menig
werkkamp, waar het orkest van Aad Lampe
voor vertier moest zorgen, bevond zich in de
vuurlinie. Zo maakten de jongens bange uren
mee bij een bombardement op Dortmund.
Achter in zijn dagboekje heeft Rinus van al die
Duitse belevenissen een statistiek bijgehouden.
Tijdens hun tournee van 61 dagen hebben de
muzikanten 43 keer opgetreden voor in totaal
13.650 arbeiders. Daarbij werd 32 keer gesla-
pen in een hotel, vijf keer op een kamer en 24
keer op een lager. Ze maakten 37 keer ’s nachts
alarm mee, en 48 keer overdag. De lijst eindigt,
vrij droog, met het kopje ‘zware bombarde-
menten’: vier keer.
De jongens waren blij toen ze weer heelhuids
het Maasstation in Rotterdam binnenreden.
Het was weliswaar een bijzondere ervaring
geweest, twee maanden door heel Duitsland
reizen en optreden, maar, zo schrijft Rinus in
zijn dagboek: “het had een gewone tijd moeten
zijn.”
En ze waren er nog niet vanaf.
Een paar maanden na terugkomst werden ze
opgepakt bij de grote razzia van Rotterdam.
November 1944. Mochten ze weer naar Duits-
land. Maar nu zonder instrumenten.
Aad Lampe’s Show-Dansorkest:
“’s Middags uierboord verkopen, ’s avonds spelen in Parkzicht”
Ze hebben, deels ongewild, iets bijzonders gedaan in de oorlog, de mannen van Aad Lampe’s Show-Dansorkest uit Rotter-
dam. Begin 1944 konden ze kiezen: allemaal afzonderlijk naar Duitsland om daar te werken in het kader van de Arbeitsein-
satz. Of samen die kant op om als orkest op te treden voor tewerkgestelde Nederlanders. Ze kozen voor dat laatste.
Tussen de zooi vond ik stapels oude
kranten. Onder meer uit de oorlog.
Jo had een zekere fascinatie voor de
oorlog, zoals zo veel mensen. Oorlogs-
kranten zijn natuurlijk sowieso interes-
sant vanwege het nieuws, maar de
advertenties en kleine annonces zeggen
misschien nog wel meer. Daarin sijpelt
de sfeer van die dagen zo duidelijk
door. Het dagelijks leven. De kleine
ongemakken. De zorgen. En de dingen
die altijd doorgaan, wat er ook gebeurt.
Zoals: het amusement. Toch wel elke
dag ben ik bezig om te wroeten in het
Rotterdamse amusementsverleden. En
afgelopen weken heb ik me gestort
op het orkest van Rotterdammer Aad
Lampe, dat actief is geweest van 1942
tot ongeveer 1955. Aad Lampe zelf heb
ik gevonden, in België, 94 jaar oud. Ik
heb hem telefonisch gesproken. Bij zijn
broer Henk, van 88, ben ik langsgegaan,
in Humanitas-Bergweg. En ik ben in
Schiebroek op de thee geweest bij hun
zus Henny Lampe, en haar man Rinus
Besooijen, 88 jaar oud, die tot begin
1947 saxofoon speelde in het orkest.
Ik zat afgelopen weken zogezegd met
mijn (griep)hoofd in twee werelden. Die
van het orkest van Aad Lampe, en de
nalatenschap van Jo van Loon.
Met beide ben ik nog niet klaar. Hier-
boven gaat het alleen over de verrich-
tingen van het genoemde orkest tot aan
de razzia van 1944. Volgende keer het
vervolg. En met de oude kranten van
Van Loon ben ik nog wel langer zoet.
Ik ben nog maar net begonnen met door-
pluizen. Maar wat trof mijn oog bij het
doorkijken van de Nieuwe Rotterdamse
Courant van donderdag 13 juli 1944?
Een advertentie van Odeon, aan de
Gouvernestraat, waarin, u voelt ‘m mis-
schien aankomen, een huldigingsavond
wordt aangekondigd van ‘Rotterdams
meest gevierde Dansorkest Aad Lampe
en zijn solisten, met zang van Leo de
Vos’. Ongelofelijk. Ik zou er best heen
willen. Heeft iemand misschien nog een
tijdmachine op zolder?
Het geheugen
De krant die u nu in handen heeft, staat
vermoedelijk vol onwaarheden. Wat
me onvermijdelijk lijkt als je mensen
hun herinneringen laat delen. Want als
het geheugen iets niet is, dan is het:
betrouwbaar. Mensen menen zich aan
de lopende band dingen te herinneren
die aantoonbaar onjuist zijn. Daar ben
ik ook weer eens tegenaan gelopen bij
de bejaarde heren van Aad Lampe’s
Show-Dansorkest. Schatten van man-
nen, daar niet van, maar als je probeert
om uit je geheugen gebeurtenissen
van zestig, zeventig jaar geleden te
reconstrueren, kun je een onontwar-
bare kluwen van jaartallen, namen,
plekken en anekdotes verwachten. De
oorspronkelijke volgorde der dingen
raakt zoek, en als je niet uitkijkt worden
oorzaken en gevolgen omgedraaid. Wat
is dan wel betrouwbaar? Nou, ik ben
geneigd vrij veel waarde te hechten aan
dagboeken, en aan plakboeken die kort
na een gebeurtenis zijn gemaakt. En
Rinus Besooijen heeft wat Aad Lampe’s
orkest betreft fantastisch werk gedaan.
Alle optredens heeft hij bijgehouden in
zijn plakboek, bij de meeste foto’s staat
een plek en datum, en hij heeft allerlei
namen genoteerd. Hoe vaak heb ik niet
met oudere artiesten aan tafel gezeten
rond een stapel ongedateerde foto’s met
daarop naamloze vakbroeders van lang
geleden? Mijn advies, en dat geldt voor
iedereen die zijn geheugen, of dat van
nabestaanden, wil helpen: zet achterop
foto’s het jaar, de plek, en de namen van
de mensen die erop voorkomen.
En doe dat met zacht potlood. Dat
vlekt niet en drukt niet door.
Holland-Amerika Lijn
Een maand geleden schreef ik op deze
pagina over Henk de Deugd en het
hawaiianbandje waarin hij lang geleden
speelde, de Halona Hawaiians. In het
verhaal liet ik Henk in 1947 naar Indië
gaan met het schip De Volendam.
Van de Rotterdamse Lloyd. Vreemd,
vond lezeres Susan Driessen. Per mail:
“Mijn vader heeft zijn leven lang bij
de Holland-Amerika Lijn gevaren, en
ook jaren op de Volendam. Dus hoe
kan dat?” Dat kan doordat ik me heb
vergaloppeerd. De Volendam was niet
van De Rotterdamse Lloyd, maar van
de HAL. Stom. Is twee keer kielhalen
voldoende straf?
CS
Nog meer oenigheid. In de vorige krant
deed ik een oproepje over het orkest CS,
met daarin de Rotterdamse broers Den
Breejen. Waar stond CS voor? Dat wilde
ik weten. Daags na het uitkomen van de
krant stond saxofonist Jan Feelders bij
me voor de deur. Ik had al eens geschre-
ven over een bandje waarin hij lang ge-
leden speelde, The Confetti Stars. Nou,
CS stond natuurlijk voor Confetti Stars.
En hij stond zelf ook op deze foto van
rond 1955, helemaal links, naast Kees
Rietveld, een van de leidende krachten.
De broers Gerrit (‘Cas’) en Nico den
Breejen stonden er inderdaad ook op,
maar zij deden slechts incidenteel mee.
En ik weet niet of ik het mag zeggen,
maar Jan omschreef Cas den Breejen als
een ‘rampzalig trompettist’.
Late erkenning, zullen we maar zeggen.
Roland Vonk
Voor vragen, tips of materiaal, mail naar: rolandvonk@telfort.nl of bel
010-4653517. Roland Vonk besteedt op Radio Rijnmond wekelijks aandacht aan
Rotterdams amusement in het programma Archief Rijnmond: zondag 11.00-12.00
uur. Artiesten over wie op deze pagina wordt geschreven, klinken geregeld in
dat programma. De verhalen van deze pagina verschijnen ook, en de meeste in
langere vorm, op de internetsite www.rotterdamsamusement.nl.
Hoe de dingen kunnen samenvallen. Afgelopen weken ben ik druk bezig geweest met de nalatenschap van
marktkoopman en muziekverzamelaar Jo van Loon. In de vorige krant heb ik over hem geschreven. Jo heeft een
gigantische verzameling 78-toerenplaten, radiotoestellen en zooi achtergelaten. Een flat en twee pakhuizen vol.
door Roland Vonk
- Het orkest van Aad Lampe, vlnr. Leo de Vos, Koos de Wette, Bertus van
Sante, Dook de Laat, Rinus Besooijen, Aad Lampe en Tonny Rigter -
Over verwarring en toevalligheid