Basic HTML Version
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 7 augustus 2012
pagina 19
Dwars door het driehonderd meter
lange gehucht Zweth, met ook nog een
ophaalbrug over de Berkelse Zweth,
gaat de eeuwenoude weg van Delft naar
Rotterdam. De eerste smalle Zwethbrug
werd in de 18e eeuw gebouwd. Deze is
nadien vervangen door een soortgelijke
en daarna door een basculebrug, die
omhoog kon via vier vaste pylonen.
Meer dan eens werden de staanders
aangereden en de brug kon dan niet
meer open. In 2002 kwam de huidige
ophaalbrug in gebruik, waarvan de
vormgeving herinnert aan die van het
eerste exemplaar. Buurtbewoonster en
brugwachtster J.W. Otting-van Welie
heeft vooral de basculebrug bediend.
Vrijdag 28 december 1984 werd ze
door H.W. Fahrner van het hoogheem-
raadschap Delfland gefeliciteerd, omdat
ze dertig jaar voor haar taak stond. Zij
en haar man beleefden meer dan eens
dat weggebruikers met elkaar op de
vuist gingen als ze elkaar betwistten
wie er het eerst over de Zwethbrug
mocht, want met twee auto’s tegelijk
gaf een probleem. Problemen met het
verkeer hebben de bewoners van Zweth
altijd gehad, volgens bewoonster Ineke
Deurloo-de Hoog. Meer dan eens be-
klommen zij en anderen de barricaden
om de overlast te stoppen.
Geannexeerd
Zweth is nooit een zelfstandig dorp
geweest, maar behoorde vanaf het
ontstaan in de tiende eeuw tot augustus
1941 tot de gemeente Overschie en
werd daarna met Overschie én het te-
genovergelegen buurtschap Kandelaar
door Rotterdam geannexeerd.
Zweth en Kandelaar liggen in een
groene buffer tussen Rotterdam,
Midden-Delfland, Delft en Schiedam
met de Oost-Abtspolder en Ackerdijkse
Polder als bekende en rust biedende
natuurgebieden voor wandelaar, fietser
en vogelaar.
De Kandelaar - in het noordoosten van
Schiedam - is een samenraapsel van
huizen en boerderijen en is in de loop
van eeuwen ontstaan. De eerste groep
huizen ligt tegenover de Oude Hofweg,
waar nu de begraafplaats en het crema-
torium Hofwijk in Overschie zijn.
Tussen Zweth en Kandelaar voer
het handbediende pontje van het
veergeslacht Willem Bijl. Hun woning
– Huize Kandelaar - bij de steiger was
een wachtlokaal, winkeltje voor de
buurt en café tegelijk. In de tuin stond
een bord met: ‘Wij zetten over én kof-
fie’. Jan Groenewegen van der Weijden
en zijn vrouw Jaan exploiteerden een
soortgelijk (roeiboot)veer tussen hun
monumentale Veerhuis aan de Kethel-
sekade en het overliggende Schouwgat
in het centrum van Overschie.
Het ouderlijk huis van Eric, de in 1938
geboren zoon van Johannes Adriaan
Augusteijn, staat aan de Schiekade
tegenover de voormalige Scheepswerf
‘De Hoop’, zo’n vijfhonderd meter ten
westen van het monumentale in 1767
gebouwde Veerhuis.
Plannen
De gemeente Rotterdam had plannen
met die hoek van de Oost-Abtspolder.
Er moest een verbindingsweg komen
vanaf het viaduct over de A10 naar het
nieuwe industrieterrein, dwars door
het oude dorp en over het Veerhuis, dat
Johannes Adriaan Augusteijn in 1949
voor 8500 gulden had gekocht. Rotter-
dam bood in 1962 aan het Veerhuis van
hem te kopen voor hetzelfde bedrag dat
ervoor was betaald, door inflatie inmid-
dels opgelopen tot 12.000 gulden.
“Mijn vader weigerde, maar na lange
procedures werd het Veerhuis in 1966
toch eigendom van de gemeente Rot-
terdam. Tot aan de sloop zou hij het
mogen huren,” vertelt zijn zoon. En
legt uit: “Toen ons huis in 1949 werd
onteigend voor de plannen voor de
Oost-Abtspolder, kocht mijn vader
noodgedwongen het Veerhuis. Dat was
uit voorzorg om te kunnen wonen als
onze eigen woning ontruimd zou moe-
ten worden. Dit is echter nooit gebeurd,
ons oude huis staat er nog altijd. Mijn
ouders zijn er tot hun dood (vader in
1972, moeder in 1992) blijven wonen.”
Nadat Augusteijn in 1949 het Veerhuis
had gekocht, mochten de oorspron-
kelijke huurders er blijven wonen.
Eric Augusteijn: “Dat waren veerman
Jan Groenewegen van der Weijden
(iedereen kende hem als Jan van der
Weijden) met zijn vrouw Jaan in het
linker deel van het pand en Aart Beijer
met zijn vrouw in het rechter gedeelte.
Dagelijks werden wij door Van der
Weijden of Beijer in een roeiboot over-
gezet om in Overschie naar school te
gaan, samen met de kinderen Bijl van
de in 1632 gebouwde boerderij ‘s Gra-
venhuize, de kinderen Klein Hesselink
van scheepswerf De Hoop (verdwe-
nen) en de kinderen Beijer, neefjes en
nichtje van Aart Beijer, die woonden op
een schip naast De Hoop.”
De Zweth staat centraal in deel 4 van
‘Momenten uit de Overschiese samen-
leving’ dat thans in de maak is. Auteur
Rein Wolters zoekt verhalen en foto’s
over de pontveren, Zweth en Kande-
laar. Aanvullende/nieuwe gegevens of
foto’s zijn welkom via
overschieboek@telfort.nl
Weggebruikers op de vuist bij Zweth
Ruim zeventig huisjes, opslagloodsen, stallen en opbergschuren zijn vanaf 1853 gebouwd in buurtschap Zweth en ondertussen deels
ook weer gesloopt. Over de naamgeving van het gehucht is nogal eens een conflict uitgevochten. Rotterdam noemt het Zweth en
Delft en Midden-Delfland houden het op De Zweth.
- Veerman Willem Bijl bezig aan een van zijn vele overtochten tussen De Kandelaar (achter-
grond) en Zweth Foto museum Oud-Overschie ‘De Hoop doet Leven’ -
- Genieten van de zon bij het Veerhuis.
Vlnr: Arie Helsemans, pandeigenaar Jo-
hannes Adriaan Augusteijn en ‘tante’ Truus
Havelaar-Ouwerkerk Foto Eric Augusteijn -
- Ineke Deurloo-de Hoog bij pand ‘De Hoop’ aan de Delftweg in Zweth, gebouwd in 1853. Ooit
was het een brouwerij waar ze nu in woont Foto Rein Wolters -
Door de lens van Hartog
Uit het rijke negatievenarchief van stadsfotograaf Henk Hartog (118)
Als Hendrik Hartog werd hij in 1939 ingeschreven bij de burgerlijke stand van Rotterdam en uitgeschreven na zijn te vroege overlijden in
2002. Henk was een fijn mens en bovenal een zéér gewaardeerde stadsfotograaf. Zijn duizenden negatieven zijn toevertrouwd aan uitgever
Arnoud Voet in Capelle aan den IJssel. Hiervan verscheen in 2009 ‘Rotterdam gefotografeerd 1960-1970’, als eerste van drie boeken met bij-
zondere en treffende foto’s, die Henk Hartog overal in Rotterdam schoot. Deel 2 van de jaren 1970-1980 is vorig jaar op 23 april verschenen
en het laatste deel (1980-1990) van de trilogie verschijnt dit jaar. Er kan al op worden ingetekend.
Op het eerste gezicht is dit een foto van een kermis-
attractie met bijbehorend transport. Het is echter een
prachtige muurschildering van De Steilwand, die
minstens tien jaar de achtergevel van garagebedrijf
A.M. van Eijsden aan het Achterpad/Cordonpad/
Tampicostraat in Hoogvliet heeft gesierd. In de jaren
zeventig is het geschilderd door (vermoedelijk)
kunstenaar Will Rocks. Wellicht is er iemand die
hierover opheldering kan geven. De Steilwand was
een kermisattractie waarin acrobatische motorrijders
rondjes reden. Links op de foto is de zijmuur zicht-
baar van café De Botlek van uitbater C. Kunz. Hij
was in de jaren vijftig een van de eerste winkeliers
van de Oude Wal in de wijk Nieuw Engeland. Op de
voorgrond stond ooit een van de vele schuilbunkers,
die Rotterdam in de jaren vijftig, zestig en zeventig
telde. Daarnaast was een stenen urinoir, dat eveneens
uit het straatbeeld is verdwenen. Van Eijsden was een
bekende garagehouder, die aan de Achterweg twee
brandstofpompen van Shell exploiteerde. Hij had ook
een klein tankstation aan de (oude) Vondelingenweg,
aan het eind van de Aveling. Vanwege de bouw van
de Botlektunnel en de nieuwe wegenstructuur die
er moest komen, moest zijn tankstation verdwijnen.
Na veel bestuurlijke en gerechtelijke procedures
kreeg Van Eijsden het voor elkaar dat er toch een
nieuw tankstation kwam via een extra af- en oprit
van de A15. Ook mocht hij, ter vervanging van de
twee pompen aan de Achterweg, een tankstation
bouwen aan de Aveling tussen de Parelvisserstraat
en de Oudelandseweg. Op de plek van zijn garage,
De Steilwand, café De Botlek en de schuilbunker is
nieuwbouw gekomen, die nu onderdak biedt aan een
filiaal van supermarktketen Hoogvliet.
Reageren: reinw@telfort.nl
De Steilwand
In het vierde en laatste deel van de boekenreeks ‘Momenten uit de Overschiese samenleving’ besteedt auteur Rein Wolters uitgebreid aandacht aan dit ‘vergeten’ landelijk gebied tussen
Overschie, Schiedam en Midden-Delfland. Het verschijnt (waarschijnlijk) vrijdag 16 november in museum Oud-Overschie ‘De Hoop doet Leven’. Net als de drie eerdere delen van elk
112 pagina’s en ruim honderd foto’s kost het 19,95 euro. Reserveren kan via overschieboek@telfort.nl