Ken je dit nog? Koffie, koffie, lekker bakkie koffie, zong Rita Corita ooit. In Rotterdam stond een heel
grote koffiefabriek. Weet u nog welke? En wat zijn de heren op deze foto aan het doen? Heeft u er zelf
gewerkt of andere herinneringen aan de koffiemaker van Rotterdam of het bijzondere gebouw waar dat
allemaal gebeurde? Laat het ons weten! We zijn benieuwd naar uw verhalen. Stuur uw herinneringen naar
De Oud-Rotterdammer, Postbus 113 AC Nieuwerkerk aan den IJssel. Via de website is reageren nog mak-
kelijker. Op
is ook de foto beter (groter) te bekijken.
Thomas van der Vis: “De foto is van het oplei-
dingslokaal van de Havenvakschool Waalhaven
zz. De school waar je als 12-jarige naartoe ging
om het vak van de haven te leren. ‘s Morgens
begon de dag met vlag hijsen en appèl op de
binnenplaats. Er werd je direct orde en netheid
bijgebracht. Alles werd bijgehouden in een klas-
senboek dat door een van de leerlingen werd mee-
genomen naar iedere les. Je kreeg les in houtbe-
werking (Hesser), metaalbewerking (Rijngoud ?),
grondstoffen die werden ingevoerd, soorten erts,
maar ook veel vrije expressie bij de heer Van der
Horst, als ik het goed heb. Dan waren er lessen in
Nederlands (Dekker, Telgt ), Engels, Havenleer,
Natuurkunde (Philips) en nog een aantal. Sporten
was ook erg belangrijk. Er waren vier sportzalen.
En een groot buitenveld met een sintelbaan rond
het veld. Ik kan mij nog herinneren dat we daar
les kregen van de heren Lanser en Visser. Dit
waren twee leerkrachten die je leerden splitsen en
knopen maken. Je ging ook naar het kamp. Mijn
eerste keer was op de fiets naar Amerongen. Later
ging men ook naar de Ardennen. Later ging je
naar het leerlingstelsel en was het een dag school
en de avond en de rest van de week praktijkoplei-
ding. Je wisselde iedere vier maanden van bedrijf.
Je leerde het vak en moest diverse examens afleg-
gen voor je de haven in kon. Het was een fijne
school en ik ben er nooit slechter van geworden.
Alles wat daar aan onderwijs is gegeven heeft mij
later goed geholpen.”
R.M. Bram: “Dit is het kabelgat met de kleine
winches, waar de heer De Visser de scepter
zwaaide in de tijd dat ik daar op school zat. Wan-
neer we touw splitsen hadden van hem, trokken
wij met twee man de knoop in de bankschroef
aan, maar met zijn handen (nou, meer klauwen)
en draaide hij dan alles los en kreeg je nog een 2
voor de moeite. Maar al met al een gouden tijd
gehad. Ik kom nog wel eens in de buurt, maar nu
als havengids bij het EIC mainport Rotterdam.”
Izaak Huizinga: “Dit is het laad- en losgerei
inpandig van de havenvakschool; de opvolger van
de havenvakschool die begon op Katendrecht en
op het haventerrein van Thomsen havenbedrijf
(ongeveer waar nu de ss Rotterdam ligt). Hier
oefenden de leerlingen met het zogenoemd ‘op
en over’ met electric winches, hier door twee
personen bediend. Maar de opstelling was om
het door een persoon te bedienen. Daar moest je
een certificaat voor hebben. In de gebouwen van
het buitenmuseum aan de Schiedamsedijk staat
nog een kleiner model, dat is gebouwd door Mels
Rijngoud, de leraar metaal bewerken, die alles
zelf heeft gemaakt. Daar oefenden de leerlingen
ook al mee. Alleen ging dat nog met heel kleine
winches en alles handmatig. Rijngoud werd ook
wel eens geplaagd door de leerlingen, want als je
‘Melsie’ zei, gooide hij op een gegeven moment
een hamer naar je toe. Ik heb ook wel eens een
hamer op mij af zien komen. In de beginperiode
moest je ook nog op zaterdagmorgen naar school,
alleen mocht je dan aan je fiets sleutelen. De
ruimopstelling met laad- en losgerei van deze foto
stond in de school aan de Waalhaven, maar ik heb
daar niet mee geoefend, want ik zat al in het leer-
lingstelsel en bij die leraar hebben de leerlingen
ook zelf de stuwadoorsgereedschappen moeten
maken van kistenhaak, krukhaak, patenthaak en
ook een sluitingsleutel om eventueel een sluiting
los te kunnen maken en mee te werken. Dat soort
gereedschappen zat dan in je knijverzak waar ook
je eten in meegenomen werd.”
Ruud Kuipers: “Dit was vroeger de havenvak-
school aan de Waalhaven die is opgericht in 1949.
Toen kreeg je de eerste gediplomeerde haven-
arbeiders. Begin jaren 80 heb ik als volwassene
daar verschillende cursussen gedaan en de certi-
ficaten gevaarlijke stoffen en heftruck gehaald.
Hoewel ik niet altijd in de haven ben blijven
werken, heb ik toch veel aan die cursussen gehad.
Tegenwoordig heet de havenvakschool STC
(scheepvaart- en transportcollege), met veel meer
mogelijkheden dan vroeger; een goede ontwikke-
ling voor Rotterdam.”
H.P.M. (Harry) van Rooijen: “Deze foto is
genomen in de Havenvakschool aan de Waalha-
ven. Wat je ziet is een model van laadgerei, zoals
in deze jaren veel gebruikt werd aan boord van
schepen. Wat deze leerlingen aan het oefenen
zijn, noemde men destijds in de haven “oversto-
men”, daarmee bedoelde men dat twee laadbo-
men vastgezet werden (een boven het luik en de
ander boven de wal) en de runners (de hijsdraden)
gekoppeld werden. Op deze manier kon men,
vooral stukgoed, sneller lossen. Buiten op het
terrein van de school stond ook nog een scheeps-
model met mast en laadbomen op ware grootte,
waarmee ook geoefend werd. Het aardige is dat
ik destijds werkte op het bureau van mijn vader
(later door mij en mijn broer voortgezet), dat o.a.
gespecialiseerd was in het ontwerpen, berekenen
en tekenen van laadgerei aan boord van schepen.
Ook dit schaalmodel en het grote model buiten is
toen bij ons ontworpen en uitgetekend, waarvan
veel door mij persoonlijk. Aan de hand van onze
tekeningen is het geheel uitgevoerd door de fa.
Nellen, nu Nelcon, aan de Sluisjesdijk. Laadgerei
zoals toen bestaat vrijwel niet meer in deze tijd,
dit is geheel overgenomen door grote kranen aan
boord van schepen en het containervervoer, met
de zeer grote speciale kranen en alles wat daarbij
hoort, aan de wal. Deze foto is dus pure, maar wel
leuke nostalgie.”
Frits Bom: “Uiteraard wordt het miniatuur laad-
en losgerei, zoals gefotografeerd in “Ken je dit
nog? Nr. 125” herkend door elke oud-leerling van
de toenmalige Havenvakschool aan de Waalha-
ven. Dus de reacties zullen talrijk zijn. Er bestaan
meer foto’s van en zelfs bewegende beelden (zie
vooral:
of anders de
uitgebreide documentaire ‘150 jaar Havenar-
beid’). Op het kleine winch- en laadbomenstelsel
kon wel degelijk worden geoefend hoe in het
groot op de stukgoedschepen diende te worden
gewerkt om een goede en veilige stukgoedover-
slag te bereiken. Maar buiten, voor de school,
was er het beroemde grote oefenschip waar de
werkelijkheid op schaal veel doeltreffender was
nagebootst. Toch had dit alles een keerzijde. Het
miniatuurtje binnen was toch eigenlijk niet meer
dan een stuk aantrekkelijk speelgoed, en dat van
buiten was meer bedoeld voor het volwassenen-
onderwijs dan voor de jonge leerlingen. Daar
komt nog bij dat al deze nieuwigheden (gebouwd
in 1959) niet veel meer te betekenen hadden,
omdat langzamerhand zeer veel schepen waren
voorzien van dekkranen (zonder laadbomen) en
even later, bij het doorbreken van de containerisa-
tie, al helemaal geen rol meer speelden.
Aan de andere kant: het gebruik van winches en
laadbomen komt nog steeds voor in verafgelegen
havens zonder enige mechanisatie. Het drama van
het verdwijnen van al deze apparatuur voltrok
zich een jaar of zes geleden toen het Scheepvaart
& Transport College, dat nooit veel op had met
de historie van de Havenvakschool, alles dat aan
de Waalhaven nog bestond en door de Haven-
vakschool was overgeleverd, heeft gesloopt. Het
spul had natuurlijk moeten worden overgedragen
aan het Havenmuseum c.q. Maritiemmuseum,
omdat het de laatste herinnering was aan 150 jaar
stukgoedoverslag waar Rotterdam zo groot door
is geworden.
Nu is er vrijwel niets meer dat nog aan het gewel-
dige vak van Havenarbeider/Havenwerker van
vroeger doet herinneren. Behalve deze foto dan,
en heel veel verhalen over die goeie ouwe tijd op
onder andere de Havenvakschool.”
Nog steeds trots op Havenvakschool
De Ken je dit nog-foto van 13 december maakte heel veel los. We kregen zoveel
reacties op de foto van de Havenvakschool dat we er makkelijk drie pagina’s mee
hadden kunnen vullen. Hieronder treft u dus slechts een selectie, maar met één
en dezelfde teneur: de trots op de school, die nog altijd voortleeft bij de oud-leer-
lingen en docenten.
De Oud-Rotterdammer - De krant voor de 50-plusser
Dinsdag 10 januari 2017
pagina 5
125
Ken je dit nog?
127
Nr.
Nr.
