De Oud Rotterdammer Week 4 - page 1

“Jongens, we gaan Krui-
melen.” Als meester Van
Walsum deze gevleugelde
woorden uitte, keken wij
elkaar veelbetekenend aan
en deden extra ons best op
woordbenoemen en ontle-
den. Onderwerp, meewer-
kend voorwerp en wij het
lijdend voorwerp. Als je wist
dat meester daarna ging
voorlezen, nou, dan wilde je
wel! Aan het eind van een
schoolmorgen of -middag
kon hij er lekker voor gaan
zitten. Vertellen en voorle-
zen, dat kon hij!
Zelfs de grootste klier in de klas
luisterde ademloos naar de avonturen
van Kruimeltje. Een film van het boek
bestond nog niet. Elk jaar las Van
Walsum twee vaste boeken voor. Het
ene was Kruimeltje, het andere Het
Geheim van de Canadees, een boek
dat zich aan boord van een Duitse
onderzeeër afspeelde. Doordat ik in
een combinatieklas 5/6 zat, hoorde je
de verhalen in klas 5 en in 6 nog een
keer. Maar dat gaf niks. Het begin van
Kruimeltje kon hij altijd dramatisch
brengen. Het arme Rotterdamse zwer-
vertje bedelt om een krentenbol bij
de bakker en een mevrouw geeft dan
een paar centen om de bol te betalen,
maar de bakker zegt: “Voor dàt soort
worden geen krentenbollen gebak-
ken.” Met overtuiging in zijn stem,
breedgebarend op zijn krukje voor de
klas, bracht mijnheer Van Walsum het
verhaal tot leven.
Verrader
Het andere boek was zo mogelijk nog
spannender. Ik heb het later in biblio-
theken nog wel eens gezocht, maar
nooit gevonden. Tijd van handeling:
de Eerste Wereldoorlog. De USA was
nog neutraal en in Duitsland begon
hongersnood te ontstaan door de
geallieerde blokkade. In Hamburg was
een speciale duikboot ontworpen die
in Amerika graan moest halen. Maar
er zat een verrader aan boord. De
jongen die de tocht mee mocht maken,
ontmaskerde de verrader, maar dat
kostte hem bijna zijn leven. De vijfde
klassertjes zaten doodstil. Wij, in klas
6, wisten al dat het goed zou aflopen...
“Jij addergebroed, nou heb ik je”,
siste de verrader, terwijl hij de jongen
probeerde te wurgen. “Jij zult mijn
geheim niet verder vertellen.” Welk
geheim blijft een mysterie, want dat
weet ik na zoveel jaar ook niet meer.
Als je dan om twaalf uur een zonnige
Letostraat instapte op weg naar huis,
liep je in een heel andere wereld.
Donderpreek
Ons schoolhoofd kon heel kwaad wor-
den. Soms om onbenullige redenen. In
de combinatieklas zat mijn broer Jan
een paar jaar later in klas 5. Ze waren
aan het rekenen, klas 6 had aard-
rijkskunde. De onderwijzer vroeg of
iemand de hoofdstad van Liberia wist,
omdat er vaak schepen uit dat land bij
ons in de havens lagen. Jan stak zijn
vinger op en zei: “Monrovia, mees-
ter”, want dat had hij op het schip zien
staan. Het hoofd der school verbaasd:
“Keurig, Jan, dat jij dat weet! Je krijgt
een extra aantekening hiervoor.” Maar
toen stapte hij naar mijn broer toe en
die kreeg me toch een donderpreek.
Hoe durfde hij zijn aandacht niet bij
het rekenen te houden! Hij mòcht
helemaal niet naar klas 6 luisteren!
Zingen was ook iets bijzonders in klas
5/6. Als Koninginnedag of Bevrij-
dingsdag naderde, werden Oranjevel-
len tevoorschijn gehaald en oefenden
we vaderlandse liederen. Het hoofd
achter een piepend orgeltje op een
krakend, meezwiepend bankje, zelf
het hardst meezingend, helemaal rood
aanlopend. ‘Ferme jongens, stoere
knapen’. Stoere apen, dacht je, als je
ver van de school verwijderd was.
Maar dat durfde je echt niet te zingen.
Schrikken
Als je klaar was met rekenen of
taal af had, mocht je gaan lezen of
tekenen. Achterin het lokaal was een
bibliotheek, waarvan ik de meeste
boeken verslonden heb. Als klas-
sikaal leesboek gebruikten wij: ‘Met
Moedige Mannen in Rusteloos IJs’,
over Fridtjof Nansen tijdens zijn
poolexpeditie in de jaren twintig met
het schip de ‘Fram’. Wat was dat klas-
sikaal lezen vervelend! Je was soms al
veel verder dan degene die las. Kreeg
jij opeens de beurt, dan schrok je je
wild en wist niet waar je verder moest
gaan. Er volgde strafwerk of een
donderpreek. Het leek wel of dat boek
nooit uitkwam en voor mijn gevoel
dwalen die moedige mannen nog
steeds rond op dat rusteloze ijs.
Keizer
Op Heijplaat gebeurde in de jaren
vijftig veel op de RDM, de werf waar
bijna het hele dorp financieel van
afhankelijk was. Het ene schip na
het andere liep van stapel. Zo waren
we met een aantal jongens in het
speelkwartier de werf opgegaan om
de komst van een heuse keizer uit een
ver Afrikaans land te zien. We stonden
ergens op de werf en koningin Juliana,
prins Bernhard en een kleine zwarte
man met een ringbaardje passeerden
ons groepje, op nauwelijks twee meter
afstand. Ze liepen al keuvelend voor-
bij, met een handjevol arbeiders van
de werf in de buurt. Die keizer, uit het
verre Ethiopië, kwam een paar ma-
rineschepen voor zijn land bekijken.
Jan Kerkhof, Go de Jager, Nico Kroon
en ik waren het met elkaar eens: als
dit een keizer was, dan viel hij ons
wel tegen. We hadden een heel andere
voorstelling van hem gehad.
Te laat
Wij terug naar school. De pauze was
al voorbij. Het plaatsvervangend
hoofd der school stond ons dreigend
in de schoolingang op te wachten. We
moesten hem voorbij om de school in
te komen. Onder zijn arm door slopen
we naar binnen. Pats, pats en een
schop onder je achterwerk, een klets
tegen je hoofd. Heimelijk waren we
toch trots dat we dit gedaan hadden.
De rest van de klas keek ons doodstil
aan, ons in stilte bewonderend. Te laat
op school komen. Hoe durfden we!
De Christelijke Lagere School aan de
Letostraat staat er nog, maar, met een
variatie op Wim Sonnevelds ‘Aan de
Amsterdamse grachten’: nu zit een
vreemde mijnheer in het kamertje
voor, en ook die heerlijke school werd
tot kantoor: een advocatenkantoor.
Arie v.d. Stoep (a.vdstoep@knid.n)l
Meesterverteller bracht boeken tot leven
De Oud
Dinsdag 24 januari 2017 . Jaargang 14, nr.2
Deze week o.a.:
Stoffel naar
Artis
Pag. 3
Kerstbomen-
jacht
Pag. 5
Watersnood-
nacht
Pag. 9
Soul Factory
010
Pag. 15
Het schoolgebouw aan de Letostraat (foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
Oplage: 122.000 ex.
Cruises
inclusiefentertainment
enheerlijkediners
Vaar mee met één van de
valentijnscruises aan boord van
partyschip De Ameland!
Kijk voor de verschillende
arrangementen op onze website.
10 & 14 FEBRUARI
Voor meer informatie:
of
010 820 8988
Parkhaven (tegenover de Euromast) Rotterdam
VALENTIJNSCRUISES IN ROTTERDAM!
Heerlijk temidden van bossen en vennen in “De parel van brabant” Oisterwijk!
€ 635,-
p.p.
• 2 pers op een kamer geldt een kor�ng van € 30,- p.p.
• Opstapplaatsen: Zuidplein, Alexander, Hoogvliet, Vlaardingen
VOLLEDIG VERZORGDE VAKANTIE WEKEN
VOOR SENIOREN
INCLUSIEF VERVOER PER LUXE TOURINGCAR
SCHEIBAAN 5, 5062TM OISTERWIJK TEL 013-5282555, 06 53756941
• Halen/brengen 4 middagtochtjes
KUNSTGEBIT OF KLIKGEBIT? 
Gordelweg 152, Rotterdam, 010 ‐ 465 44 50  
SOPHIA
TIJDELIJKE ACTIE 
GRATIS controle en 
polijsten van uw prothese 
Een verwijzing van uw
tandarts is niet nodig
�epara�es
�unstge�i�en
�li�ge�i�en
Implantologie
1 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,...24
Powered by FlippingBook