In 1949 liep ik, als vijfjarige,
om half negen ‘s ochtends de
lange trap af van ons boven-
huis in de Proveniersstraat.
Mijn broer Koos, zeventien
jaar ouder dan ik, volgde me.
Buitengekomen keek ik naar
de overkant, waar, op de hoek
met de Schiekade, de Alge-
mene Levensverzekerings-
bank stond. Soms mocht ik op
de daktuin van dit prachtige
kantoorgebouw met water
flodderen en met de grote
teddybeer van Sjanie spelen.
Sjanie Koenes was de dochter van
de directeur en zijn vrouw, die op
de bovenste verdieping woonden en
die goede kennissen van mijn ouders
waren. Als ik aan de hand van mijn
broer rechtsaf de hoek omsloeg en
op de Schiekade kwam, zag ik aan
de overkant de imposante nieuw-
bouw van de Nationale Nederlanden.
Gebouwd in 1949 in traditionele stijl
en met prachtige beelden versierd.
De indrukwekkende hoofdingang
werd gebruikt door de directie en
enkele hogere personeelsleden; het
gros van het personeel ging met een
hellingbaan naar het souterrain, waar
het zijn dagen tussen stapels papier
doorbracht. Verder stond er aan de
oostzijde van de Schiekade tot aan het
Hofplein haast niets. Koos en ik ble-
ven aan de westzijde lopen. Na ruim
vijftig meter passeerden we Laban,
onze groenteboer. Naast Laban zat er
in de gevelrij een poort waarachter de
Haarlemmerstraat lag. Een afgesloten
straat zonder verkeer waar het leven
zich buiten afspeelde.
Kogelgaten
Weer vijftig meter verder zat, op
de hoek van de Molenwaterweg, de
bloemenwinkel van Zwaan. Vervol-
gens liepen we onder het viaduct
door. Over het viaduct reden nog veel
stoomtreinen van station Delftse Poort
(het latere Centraal station) via het
Blaakstation naar de Maasbruggen.
Hun stoomstoten en stoomfluiten zorg-
den voor prachtige stadsmuziek.
Op het Hofplein aangekomen had je
een weids uitzicht naar het westen en
het oosten. Het Weena en het Pom-
penburg waren wegen met zeer weinig
bebouwing. De Coolsingel echter
had nog wel wat flinke gebouwen.
Aan de oostkant lag het stadhuis, dat
de oorlog goed doorstaan had. De
tientallen kogelgaten waren niet meer
dan schrammetjes. Veel kogelgaten
zijn ook nu nog zichtbaar; men heeft
ze, als deel van de geschiedenis, met
opzet laten zitten. Naast het stadhuis
het postkantoor, in monumentale
Duitse stijl. Dit gebouw had een vol-
treffer aan de zijkant gekregen, maar
was weer netjes opgelapt. Daarnaast
de modernistische beurs van Staal,
vrijwel ongeschonden. Dan weer
een kale vlakte met hier en daar een
gebouw. Maar zover kwam ik niet op
mijn vijfde. Het Schielandhuis, het
Erasmushuis en de halve Bijenkorf, de
laatste twee van Dudok, leerde ik pas
later kennen.
Doofstommeninstituut
Mijn wereld lag tussen de Prove-
niersstraat en de Aert van Nesstraat.
Voordat ik bij die straat aankwam,
passeerde ik nog het doofstommen-
instituut (dat heette toen zo) nabij het
Hofplein en boekhandel De Slegte,
die in een smal, vooroorlogs pand aan
de Coolsingel was gevestigd. Na een
kwartiertje kuieren sloegen mijn broer
en ik rechtsaf de Aert van Nesstraat
in, waar de Sint Luciakleuterschool
gevestigd was. Deze school was een
Montessorischool, geleid door nonnen,
maar ook met leken als personeel. Er
was veel Montessorimateriaal: de roze
tafel, de bruine trap, de bellentafel,
tekengerei, enzovoort. De activiteiten
gingen alle volgens de leer van Maria
Montessori: het kind bepaalt zelf waar
het aan toe is.
Godsdienstonderricht
Een kilometer lopen door de stad
was, ook in die tijd, te gevaarlijk voor
een vijfjarige. Ik werd dus viermaal
daags gehaald en gebracht, voorname-
lijk door mijn broers Koos, Wim en
Guill, en door Nel, onze huishoude-
lijke hulp en ook af en toe door mijn
moeder. Mijn vader werkte en deed
niet mee aan het halen en brengen.
Mijn begeleiders liepen per dag acht
kilometer en ik vier. Een non als
leidster betekende ook godsdienston-
derricht. Van één van hen leerde ik
dat het zeggen van een schietgebedje
heilzaam voor de ziel en zijn eeuwig
voortbestaan was. “Ik ga jullie”, zei de
zuster, “een heel mooi schietgebedje
leren. Zeg het mij allemaal na: ‘mijn
Jezus barmhartigheid’.” “MIJN JE-
ZUS BARMHARTIGHEID” brulden
alle kinderen. Toen om twaalf uur
mijn broer Wim (20 jaar) mij kwam
ophalen, was ik vervuld van religieuze
ijver. Wandelend op de Coolsingel
vroeg Wim: “Wat heb je vanoch-
tend geleerd Sjors?” Ik gilde “MIJN
JEZUS BARMHARTIGHEID”. “Joh,
wat doe je nou, hou je mond”, zei
Wim, die zich geneerde temidden van
de pauzerende kantoorheren.
Joseetje
De kleuterschool werd door jongens
en meisjes bezocht. In het katholieke
onderwijs was dat de enige plaats
waar co-educatie plaatsvond. Na hun
zesde jaar werden de jongens en meis-
jes gescheiden om elkaar pas weer na
de middelbare school te ontmoeten.
Doordat ik slechts broers had, zag ik
pas op de kleuterschool voor het eerst
meisjes van nabij. Ik werd meteen
verliefd op Joseetje. Er is een foto,
gemaakt tijdens een uitstapje naar
Plaswijck, waarop Joseetje en ik te
zien zijn. Ik droomde dat ik haar hielp
bij het oversteken. Ik heb haar nooit
mijn liefde verklaard, waar ik een
beetje spijt van heb.
Tweede klas
In 1950 ging ik naar de Albert Jozef-
school in de Klein-Coolstraat. In de
eerste klas zaten 42 jongetjes, die aan
het eind van het schooljaar allemaal
konden lezen en schrijven. Juffrouw
Hooydonk speelde dat voor elkaar.
Dat schooljaar werd ik nog steeds
gehaald en gebracht; de afstand was
maar 500 meter. Vanaf de tweede klas
liep ik zelfstandig naar en van school.
Hoewel de afstand in minder dan tien
minuten gelopen kon worden, deed ik
er vaak drie kwartier over.
Lees verder op pagina 3
Schietgebedjes en ijssie piepen
De Oud
Dinsdag 28 november 2017 Jaargang 13, nr. 24
Deze week o.a.:
Mariniers-
museum
Pag. 5
Bokslegende
Van ‘t Hof
pag. 9
Goedkope
kerstboom
Pag. 15
Puch-rijders
Pag. 17
De Dominicusschool aan de Noorderhavenkade, foto uit 1956: Boven: Gérard van der Sommen,Alex Beernink,Jan Hoskan,meneer Hof (het hoofd),
Oplage: 122.000 ex.
BEGRAFENIS EN CREMATIEVERZORGING
P.A. VAN DER WAAL en ZN.
uitvaartverzekering - Depositofonds
Begrafenis of crematie vanaf
€
2.900,-
Dorpsweg 152c,
3083 LK Rotterdam
Tel: (010) 480 34 71 (dag en nacht)
