In Utrecht moesten kantoren van De
Waarheid op de Mariaplaats en van de
EVC in de Lange Smeestraat eraan ge-
loven. In de Breedstraat werd de deur
van een woonhuis ingetrapt. Volgens
De Waarheid was het initiatief uitge-
gaan van KVP-jongeren en een muzie-
kleraar van het katholieke Bonifatius-
lyceum. Studenten van Veritas werden
in de bioscoop Rembrandt opgeroepen
zich naar de sociëteit te begeven.
Andere jongeren waren geronseld in
RK-dansscholen. De krant laakte de
‘misdadige nalatigheid’ van de politie
en van burgemeester De Ranitz, die op
de Mariaplaats aanwezig was en niets
deed. De relschoppers waren van daar-
uit onder de strijdkreet ‘En nu naar die
rotjood’ naar de Oudegracht getrokken
om de ruiten bij de radio- en televisie-
zaak van Van der Velde in te gooien.
In de etalage zetten ze een bord met
de tekst: ‘Wij eisen een verbod van de
Communistische Partij’.
Stenen gooien
‘Tweehonderd opgeschoten jongens
liepen naar de Troelstralaan om het
daar wonende CPN-raadslid De Vries
“een lesje te leren’’,’ schreef het
Utrechts Nieuwsblad. Ze werden voor-
afgegaan door een politiewagen die
de weg wees en met schijnwerpers het
flatgebouw van De Vries in het volle
licht zette. Aanvankelijk vergisten ze
zich, zodat de ruiten bij de beneden-
buren werden ingegooid. Annie de
Vries vertelde dat ze doodsbang was.
‘Alles ging aan diggelen, ik moest
bukken voor de stenen.’ Ze was alleen
thuis met haar jongste dochter die
aan de achterkant van het huis lag te
slapen (maar naar later bleek alles had
meegemaakt). Haar man was op de
Mariaplaats. Twee kinderen konden bij
buren worden ondergebracht. Het was
duidelijk dat ze niet op bescherming
van de politie kon rekenen. Een agent
belde aan met de vraag of De Vries
thuis was. Hij deed niets om de de-
monstranten in te tomen. Wel ging hij
met de pet rond om geld op te halen
voor herstel van de gebroken ruiten bij
de benedenburen.
Op de Amsterdamsestraatweg werd
de 73-jarige opticien Lindemann
gemolesteerd, nadat in zijn huis al-
les overhoop was gehaald en al zijn
apparatuur en instrumenten waren
verwoest. Ook hier trok de politie zich
terug vlak voordat de aanval begon.
Een van de demonstranten vertelt: “Ik
was 19 jaar en had er toch vreemde
gevoelens bij, ben naar huis gegaan.
Het was sterk “zij en wij”. Wij de
goeden, zij de kwaden. Tussenwegen
waren er niet. Die arme Lindemann,
vreselijk, wat een onverdraagzaam-
heid. Ik heb me lang schuldig gevoeld
dat ik erbij gestaan had.”
Schadevergoeding
Toen CPN-raadslid Aad de Vries later
in de Utrechtse gemeenteraad een
verzoek van Lindemann om schade-
vergoeding aan de orde stelde, was
er bij zijn collega’s geen sprake van
enig schuldgevoel of medeleven. De
Vries bekritiseerde de nalatigheid van
de politie bij de rellen aan de hand
van getuigenverslagen en berichten
uit het Nieuw Utrechts Dagblad. Hij
herinnerde aan het telefoontje op
zondagmiddag 4 november, waarin
hij de burgemeester op de hoogte had
gebracht van plannen het gebouw van
De Waarheid in brand te steken. De
Utrechtse politie was nalatig geweest
en in sommige gevallen openlijk
partijdig.
“In geen van de zestien gevallen
waarin in Utrecht schade is aangericht,
heeft de politie dit weten te verhin-
deren.
Geen schadeclaim
Bij het EVC kantoor in de Lange
Smeestraat had een van de agenten na
het vertrek van de bestuurders gezegd:
“Ga nu je gang, maar maak het niet al
te bont.”
Van der Velde, de eigenaar van
de radio- en televisiezaak op de
Oudegracht, kreeg van de politie te
horen dat men niet voor de veiligheid
van hem en zijn gezin kon instaan.
Bij Lindemann had, ook volgens het
Nieuw Utrechts Dagblad, veel schade
kunnen worden voorkomen als de
politie op z’n post was gebleven.
Burgemeester De Ranitz bestreed de
aansprakelijkheid van de gemeente
op formele juridische gronden. De
politie moest een afweging maken,
omdat er op verschillende plaatsen
onlusten waren. Een schadeclaim op
grond van morele verantwoordelijk-
heid wees hij af ‘met het oog op de
consequenties daarvan voor andere
gevallen’. Hij kreeg de steun van alle
gemeenteraadsleden met uitzondering
van De Vries. Het communistische
gemeenteraadslid was eerder ook al
in aanvaring gekomen met De Ranitz
toen hij bij de algemene beschouwin-
gen over de begroting de Hongaarse
Furie te berde bracht. Daar mocht van
de voorzitter niet over gesproken wor-
den. Toen De Vries daarna uitviel naar
de KVP en De Ranitz hem verzocht
zich te matigen in zijn woorden over
andere politieke partijen, antwoordde
het CPN-raadslid: “Ik zou het op prijs
gesteld hebben als u tegenover onze
partij een beschermend standpunt had
ingenomen.”
Fragment uit ‘Ondanks hun dappere
rol in het verzet. Het isolement van
Nederlandse communisten in de Koude
Oorlog’ door Jos van Dijk (uitgeverij
Aspekt)
.
De periode tussen 1950 en
1975 is getekend door de
Koude Oorlog. De spanningen
tussen Oost en West leidden
ook tot binnenlandse conflic-
ten. Begin november 1956
maakten Sovjet-Russische
troepen in Boedapest een
einde aan de Hongaarse
opstand. De woede over
het optreden van de Russen
ontlaadde zich in ons land in
vernielingen van kantoren,
woonhuizen en winkels van
Nederlandse communisten.
De Oud-Utrechter - Dé gratis krant voor de echte Utrechter
Dinsdag 4 april 2017
pagina 3
Na dertig jaar weet je ook dat je net
voor de zomer klachtenvrij zult zijn als
je de voorjaarszon meepakt. Dit jaar
schrok ik me de rillingen, want ik be-
speurde midden op mijn voorhoofd een
vlek zo groot als een euromunt. Nadat
ik besloten had mijn haar in een pony
tot op mijn neus te gaan dragen, wou ik
ook naar de huidspecialist. Mijn haar
groeit namelijk maar een paar centime-
ter per maand wat betekenen zou dat
ik drie maanden voor schut zou lopen.
En zo’n voorhoofdsplek begint met een
1 euro omvang, maar het kunnen er
natuurlijk zo maar twee worden.
De wachttijd in het ziekenhuis is ook
een kleine drie maanden, maar als je
belt met een paniekverhaal en sug-
gereert dat je overweegt die middag
nog van de Dom te springen, dan kun
je meestal al na twee weken terecht.
Zeker als je aangeeft best een uurtje uit
te willen trekken om een vragenlijst in
te vullen. In die vragenlijst stond alles
wat een mens zoal bedenken kan. Of je
de laatste jaren nog in een oorlogssitu-
atie gezeten hebt. Of je moeder en je
vader en je broer en je zussen dezelfde
klacht hebben. Of het erger wordt als
je witte wijn drinkt. Of rode. Of je in
Tsjernobyl wel eens aan een intense
dosis radioactieve straling bent bloot-
gesteld… nou ja ik ga niet alle vragen
met u doornemen want het gaat me om
de laatste.
Die was of ik wel eens last van stress
had. Ik antwoordde “ja”. De arts die
met mij de vragenlijst doornam, vroeg
me hoe het zo kwam dat ik stress had
en of daar wat aan te doen zou zijn.
“En of daar wat aan tegen doen is,” zei
ik. “Ik krijg namelijk elke winter stress
van die schurftige en jeukende plakken
op mijn ellebogen en soms ook op mijn
knieën trouwens. Die stress zou voorbij
zijn als u mij een middel voorschrijft
- een pil, een smeerseltje, een vies
drankje - dat helpen zou. Weg was die
stress dan!”
De arts controleerde of ze het goed be-
grepen had en zei: “U beweert dus dat
uw stress komt doordat dit ziekenhuis
geen remedie tegen uw aandoening
heeft?”
Ik antwoordde dat ze het mooier
geformuleerd had dan ik zou kunnen
en pakte haar overweging op daar wat
aan te gaan doen. Helaas, de medische
wetenschap bleek met lege handen te
staan. Ik kreeg het advies eens een paar
dagen in de Dode Zee te gaan drijven,
want dat zou geheid een paar maanden
helpen. Ik naar Jordanië, want ik wou
de stad Petra al jaren eens zien. En
ja hoor, ik kwam na een kleine week
incidenteel drijven volledig Psoria-
sisvrij thuis. Een paar maanden later
bleek dat ik in Jordanië tuberculose had
opgelopen. Geloof me, dan kun je beter
winterjeuk op je ellebogen hebben.
Van de regen in de drup
Ik krijg in de winter altijd ellendige plekken op mijn ellebogen.
De geschilferde korstplakken worden zo groot als een halve snee
brood en ze jeuken als een gek. Maar na dertig jaar weet je niet
beter. En ben je al blij dat je ze niet àchter je ellebogen hebt.
HWtje
HWtje
Burgemeester De Ranitz
Utrechts oproer na inval in Hongarije
