Talen en dialecten raden op de Rotterdamse markt

Tijdens mijn liftvakanties in de jaren 60 heb ik heel Europa doorkruist en veel mensen ontmoet. En later door mijn werkzaamheden als marktkoopman heb ik op velen markten in Nederland gestaan. Dan was ik altijd nieuwsgierig waar mijn klanten vandaan kwamen.

De mannen uit Oost-Europa hebben meestal het zelfde kapsel. Vrouwen uit Rusland gebruiken vaak overmatig make-up en laten hun haar blonderen. Vrouwen uit de West gebruiken heel royaal zware parfums.

Voordat een klant iets vroeg, probeerden mijn zoon en ik te raden waar de klanten vandaan kwamen. We maakten er een wedstrijdje van wie de juiste nationaliteit weet te raden. Dan tikten we elkaar aan en dan fluisterden zachtjes wat we veronderstelden waar ze vandaan kwamen.

Om zeker te weten wie er gelijk had, vroeg ik aan de klant: “Waar komt dat mooie accent vandaan?”

“Ik heb nog niets gezegd en U weet dat ik Iranees ben. Hoe weet U dat?”

Het gebeurde regelmatig dat er een vrouw voor de kraam stond en voordat ze iets vroeg , sprak ik ze aan met “Farsie Moedene? ( Spreekt U Iranees?). Dan reageerde ze heel verbaasd met: “Ik heb nog niets gezegd en U weet dat ik Iranees ben. Hoe weet U dat?” Dat kon ik ze vaak moeilijk uitleggen. ik vergiste me wel eens. Dan bleken ze uit Afghanistan te komen, een van de buurlanden. Als ik het idee had dat iemand een Nederlands Indië-achtergrond had en ik ze begroette in het Maleis en ze niet reageerden, dan kwamen hun voorouders uit Java. Daar spreken ze Javaans. Dat is heel anders dan Pasar Maleis.

Maleise woordjes

We hadden een ex-wethouder van Bandoeng als klant. Als ik daar een bestelling afleverde, dan leerde zijn vrouw mij weer een paar nieuwe Maleise woordjes. Als meneer mij uitgeleide deed keek hij eerst of zijn vrouw niet keek ,dan leerde hij mij de Maleise scheldwoorden.

Wij wonen nu vlakbij Scheveningen. Als ze daar hun dialect spreken, dan versta je daar bijna niets van. Voorbeeld: een rem van een fiets noemen ze een hohouwertje.

In Rotterdam had ik af en toe klanten uit Noorwegen. Dan waren ze verrast als ik ze vertelde dat ik hoorde dat ze uit Oslo, Bergen of uit het noorden kwamen.

Lachen

Eens had ik een klant waar ik zijn dialect niet kon thuis brengen. Ik dacht eerst aan een Pool die in de oorlog bij de bevrijding van het oosten van Nederland met een Nederlandse vrouw was getrouwd. Maar dat bleek niet waar te zijn. Ik heb toen het hele rijtje opgenoemd: Litouwen, Letland, Oekraïne, Tsjechië, Hongarije… Meneer kwam uit Zeeuws Vlaanderen! Ik schaamde me dood ,maar ik had wel een excuus. Ik was nog nooit in Zeeuws Vlaanderen geweest… Als de klant later langs mijn kraam liep zwaaide hij spontaan naar mij en moesten we allebei even lachen.

Rob van Olphen

robvanolphen@icloud.com